VINCENT KUA JR.

Nagulat ako sa natanggap kong text kagabi galing mismo sa cellphone niya: Vincent Kua passed away 2am today. His body lies at Biñan Funeral Chapel, 332 San Vicente, Biñan, Laguna..

Dagli akong sumagot: Is this a joke? Patay ka na e bakit magti-txt ka pa?

Sumagot ulit: Dis is Raffy Kua, Vince’s nephew…

Bigla akong nalungkot, totoo nga.

1988. Dalawang rehistradong eskuwelahan ng komiks ang naglalaban noon—ang Art Nouveau Comics School ni Joseph Christian Santiago at VK Komix Plus ni Vincent Kua Jr. Sa totoo lang, mas gusto kong pasukin noon ang VK dahil mas idol ko si Vincent kesa kay Christian. Nagkataon lang na mas una kong nakita ang advertisement noon ng Art Nouveau na karugtong ang pangalan ni Hal Santiago. At saka hindi naman ako dapat pumili dahil wala naman akong pambayad ng tuition.

Saka ko lang nalaman na si Vincent ay galing din pala mismo kay Hal Santiago. Ngunit paglipas ng ilang mga buwan—lalo pa at tumira rin ako sa bahay nina Christian sa Pasay—saka ko lang nasagap ang ilang mga tsismis. Hindi ko naman masyadong pinapansin noon dahil bata pa ako at hindi naman iyon ang pinagtutuunan ko ng pansin. Nalaman ko na may malaking tampuhan pala sina Sir Hal at Vincent. Kung anong dahilan ay hindi ko alam hanggang sa ngayon.

Madalas ngang sabihin noon ni Christian, "Yang si Vincent, dito rin ‘yan natutulog at kumakain noon gaya mo. Masipag sa pag-aaral at nakikinig kay Papa (Hal Santiago). Kaya ang daling natuto ng human figure."

Paglipas ng ilang buwan pa, sinabi ulit ni Christian, "Nagkita sa Christmas Party sina Papa at Vincent, nagkausap na rin sila. Ewan ko kung talagang nagbati na, pero tingin ko ay okey na sila."

Nang maging tuloy-tuloy na ang trabaho ko sa GASI noon ay madalas kong makita si Vincent ngunit kailanman ay hindi ko siya nakakausap. Isa siya sa superstar noon sa komiks. Parang ang hirap lapitan. Dadating lang ‘yan sa publication, diretso na kaagad sa mga editor, pagkatapos ay sa cashier, tapos ay uuwi na. Hindi ‘yan tumatambay sa artist’s room gaya nina Jomarie Mongcal, Ding Abubot, Vir Redondo, at iba pang matatanda.

Three years ago ko lang naging ka-close si Vincent dahil madalas ko siyang makitang nagdu-drawing mag-isa sa Atlas. Nasa isip ko, patay na ang komiks, hindi na uso ngayon ang superstar, madali na siyang lapitan ngayon. Hanggang ngayon ay ‘sir’ pa rin ang tawag ko sa kanya dahil sa respeto sa VK at pagiging senior sa komiks. Naiilang nga siya dahil ako na lang yata ang tumatawag ng ‘sir’ sa kanya. Pati iyong mga estudyante niya ngayon ay ‘kuya’ na lang o kaya ay simpleng ‘Vincent’ na lang.

Nang una ko siyang lapitan noon ay ito kaagad ang bungad ko, "Sir, nasa TV na kayo, di ba? Bakit bumalik pa kayo sa komiks e nagsasara na lahat?"

"Totoo na mas maraming pera sa showbiz," sabi niya. "Pero hindi ko ipagpapalit ang pagta-trabaho sa komiks. Ang mga tao dito ay totoo, madaling makapag-ipon ng kaibigan dito. Hindi ko gusto ang sistema ng showbiz, magulo, nagsisiraan, hindi mo alam kung sino ang talagang kakampi mo. Dito sa komiks ay nakakapag-usap tayo ng normal, puso sa puso. Mangsu-showbiz ka pa ba dito e wala na tayong singil pare-pareho," sabay pa kaming nagkatawanan.

Marahan magsalita si Vincent. Sa napansin ko nga, bihira siyang magsalita, ngunit malaman. Hindi ka niya pagyayabangan ng mga awards sa Palanca at komiks, kukuwentuhan ka niya ng mga tunay na karanasan niya sa trabaho. Nang malaman niya na galing din ako kay Hal Santiago, ito ang tanong niya na hinding-hindi ko talaga makalimutan: "Randy, marunong ka bang magpatawad? Kahit pa ilang years na kayong hindi nagkasundo, matatanggap mo pa rin ba siya?"

Medyo natawa pa nga ako, pang-komiks kasi talaga ‘yung tanong. Sabi ko, "Oo naman. Bakit, sir?"

Ngumiti lang siya. Ngunit sa kadulu-duluhan ng pag-iisip ko, alam ko kung ano ang ibig niyang ipahiwatig. Iyon ay ang away nila ni Hal Santiago. Hindi na ako nagtanong pa kung ano nga ang nangyari. Basta ang masasabi ko lang, hanggang ngayon ay hindi ko pa rin alam kung ano nga ‘yun.

Magmula noon ay madalas na kaming mag-usap sa Atlas. Tuwing dadating ako du’n, tatabihan ko kaagad siya at panonoorin magtrabaho. Ibang klase mag-drawing si Vincent, kakaiba sa lahat ng artist na nakita ko. Magdu-drawing lang siya ng bilog, lalagyan ng palatandaan ng mata, ilong at bibig. Ang paggawa niya ng katawan ay stick lang. Stick figure lang mag-drawing sa komiks sa Vincent, ni hindi nga siya naglalagay ng background. Dini-detalye lang niya pag lalagyan na ng ink.

"Bakit kahit kelan, sir, hindi kayo nag-drawing ng ibang writer? Lahat ng gawa niyo e sarili mismo ninyo, pati lettering?"

"Ang totoo ay hirap akong makasunod sa script na gawa ng iba. Hindi ko kasi ma-feel. Mas dama ko kung kuwento ko mismo ang idu-drawing ko."

"Bakit hindi kayo magturo ulit? Buhayin niyo ang VK."

"Iba na ang panahon ngayon. Gusto ko mang magturo, kaso mahihiya lang ako sa mga estudyante. Wala nang komiks. Saan ko sila dadalhin pagkatapos? Kung ako nga, nagti-tiyaga na lang dito sa Atlas kahit paisa-isa."

Naging open kami ni Vincent kung saan merong sideline. Inalok niya ako ng raket sa librong pambata, ipinakilala ko naman siya kay Lawrence Mijares kaya siya napunta sa Siklab.
Nagpa-criticize din ako kay Vincent nang makakuha ulit ako ng trabaho sa indie comics sa US. Valid ang mga puntos na ibinigay niya sa akin. Ngunit nagbiro din siya sa huli, "Pumupuna ako sa trabaho mo, baka ako e hindi makapasa diyan sa komiks ng Amerkano."

"Bakit hindi niyo subukan, sir? Sa tingin ko, puwede kayo sa mga mature stories, bagay ang style niyo sa Vertigo."

"Hindi ko alam, e. Hindi ko kasi kayang gumawa ng script ng iba."

Nag-alok akong gumawa ng website niya. "Kahit mga indie works lang, okey na. Hindi naman maselan ang mga ito kumpara sa mga mainstream publications."

Nagkainteres si Vincent. Mga ilang araw, nag-email siya sa akin ng ilang scanned artworks at biography niya. Sabi niya, "Huwag mo nang masyadong pagandahin ang website ko, kahit du’n lang sa mga libreng host, okey na sa ‘kin."

Ginawan ko siya ng sample website dito: www.freewebs.com/vincentkuajr

Sabi ko pa, "Hanapan ko kayo ng raket sa US, ako na lang ang papapel na agent ko. Tutal e may mga contact na rin akong indie publishers."

Mga ilang araw pa ay inimbitahan kaming dalawa ni Elvert Bañares sa College of Saint Benilde para maging judge at guest speaker sa mga estudyante ng Multimedia Arts na gumagawa ng interactive comics. Habang nagkakainan ay wala kaming pinagkuwentuhan ni Vincent kundi ang demanda niya sa komedyanteng si ‘Pokwang’ dahil may habol daw siya sa pangalang ginagamit nito (kung matatandaan ninyo ay sikat na sikat nu’ng araw ang cartoon strip niya na ‘Pokwang’ din ang title). Biniro ko pa nga siya, "Naghahabol pa ba kayo du’n, sir, e su-showbizin lang kayo nu’n. Di ba inis kayo sa showbiz?"

Pagkalipas ng ilang linggo, nag-email ulit siya sa akin. Ito ang laman ng kanyang sulat: Maraming-maraming salamat sa tulong mo, Randy. Isa kang tunay na kaibigan. Sana ay magtagumpay ka pang lalo sa career mo, at alam ko naman na mangyayari dahil nakita ko ang debosyon mo sa pagtatrabaho lalo na ang pagmamahal mo sa komiks. Huwag mo munang pagtuunan ng pansin ang website ko, hindi na muna ako magkukomiks sa ngayon. Kinuha ako ng channel 2 dahil maglalabas sila ng magazine, ako ang gagawin nilang in-house artist.

Pagkalipas nga ng ilang araw ay nakita ko sa mga magazine stand ang magasin na may titulong ‘NGIIINIG!’ Halos lahat ng drawing doon ay si Vincent ang gumawa. Natuwa ako kahit paano, alam kong hindi ganoon kalaki ang kita kumpara sa kinikita niya noon sa komiks. Ngunit walang dapat ipag-alala si Vincent. Naikuwento nga niya sa akin noon, "Minsan nalulungkot din ako dahil mag-isa lang ako sa buhay. Ewan ko ba kung bakit ganu’n ako? Ayoko ring mag-ampon. Basta gusto ko lang mapag-isa. Nu’ng isang araw nga e pinalayas ko ‘yung katulong ko, nagdadala kasi ng kung sinu-sino sa bahay, pati ‘yung mga anak niya, doon na pinapatira." Mag-isa sa buhay si Vincent, nakatira siya sa isang malaking bahay sa Pasig na naipundar niya sa pamamagitan ng komiks.

Nalaman ko sa isang kaibigan na nag-sample pala ng drawing si Vincent para sa US comics. Hindi daw nagustuhan ang kanyang trabaho. Nag-drawing daw siya ng pin-up ni Superman na pang GQ Magazine ang hitsura. Nalaman ko rin na nasaktan kahit paano sa punang ito si Vincent, mahigit 30 taon siya sa komiks ng Pilipino, hinahangaan at tinitingala.

Ngunit hindi ibig sabihin nito ay hindi siya mahusay. Libong beses ko nang sinabi sa mga kaibigan ko, magkaibang-magkaiba ang komiks ng Pilipino sa comics ng Amerika. ‘Character-oriented’ ang comics nila samantalang tayo ay ‘plot-oriented’. Hindi natin kayang paligayahin ang simpleng Pilipino sa kuwento ni Batman, o ni Wolverine, o ni Savage Dragon. Mas nararamdaman natin ang mga kuwentong tulad ng "Tatlong Taong Walang Diyos", "Bukas Luluhod ang mga Tala", "Pasan ko ang Daigdig", at "Roberta". Maging si Narda ng Darna ay salamin ng isang pangkaraniwang Pilipina, kimi, matiisin, mapagmahal sa pamilya at lipunan. Mas nakaka-relate tayo sa isang paksa na sumasalamin ng ating buhay bilang Pilipino. Anong silbi ng isang character na ang pangalan ay Superman na nakatira sa Planet Krypton na kayang lumipad papunta sa Pluto at kayang kumalaban kay Solar Man kung tayong mga Pilipino dito sa third world country ay nagkakaroon ng malaking krisis sa pulitika, ekonomiya at maging sa pag-uugali ng bawat isa?

Totoong financially rewarding ang makapag-komiks sa ibang bansa kumpara dito. Ngunit hindi lamang doon natatapos ang lahat ng ating mga pangarap. Para sa akin, masarap ang hangaan sa ibang bansa, masarap magbigay ng autograph sa mga fans, masarap kumita ng dollar, ngunit hindi nito kayang tapatan ang kaligayahan na makita mo na tayong lahat ay nagkakaroon ng maalwang buhay. Hindi lang ikaw, o siya, o ako. Ang mahalaga ay tayo.

Kumakain tayo para mabuhay. Hindi tayo nabubuhay para kumain.

Tinext ko si Vincent para samahan ako sa Komikon noong sabado. Ngunit hindi siya nagri-reply sa akin. Nang magkita nga kami doon ni Dennis Villegas, iyon kaagad ang bati niya sa akin, "Kumusta si Vincent? Pupunta ba siya dito?"

"Hindi sumasagot sa text ko, e," ‘yun lang ang sagot ko.

Na-stroke si Vincent.Hanggang ngayon ay hind ko pa rin alam kung ano ang nangyari. Hindi na natin siya makikita kahit kailan. Ang matitira na lang sa atin ay ang kanyang mga nobela at drawing.

Hindi ako naniniwala sa multo. Maging ang paniniwala kung may kaluluwa ba ang isang tao o wala ay malaking kuwestyon para sa akin. Ngunit sa isang gaya ni Vincent Kua Jr. na nahubog ang pagkatao sa ‘supernatural stories’ gaya ng inilalabas niya sa kanyang mga istorya, siya na lamang ang nakakaalam kung mababasa niya ito.

KASAMA KA NA SA KASAYASAYAN NG KOMIKS NG PILIPINO, SIR VINCENT.

Sa aking kalkulasyon, mayroon na tayong anim na henerasyon ng mga gumagawa ng komiks. Siya ang maituturing kong isa sa pinakamagaling na manlilikha sa ikaapat na henerasyon ng mga nagku-komiks dito sa atin.




Isa ito sa pinakagusto kong cover illustration na gawa ni Vincent. Makikita dito ang sarili niyang hagod sa paggamit ng brush.