ANG TOTOONG PROBLEMA NG KOMIKS

Umatend ako ng launching ng Powerbooks Trinoma noong Sabado. Interesting ang mga naging guests, kabilang dito sina National Artist for Literature Bienvenido Lumbera, Pugad Baboy creator Pol Medina, may-ari ng National Bookstore na si Nanay Coring, at iba pa.

Isang audience ang nagsalita tungkol sa kalagayan ng publishing industry sa bansa, na ang tunay na problema ngayon ay ang readership ng kahit anong klaseng babasahin. Totoo naman na sa 85 million na mga Pilipino, baka wala pa sa isang milyon ang talagang readers ng kahit anong babasahin.

Maganda ang binitiwang salita ni Bienvenido Lumbera, hindi ito ang aktuwal niyang sinabi pero ito ang punto niya, “Mahal ang magbasa ngayon. Ang talagang mga readers ngayon na nagpupunta sa bookstore ay iyong nakakabasa din ng English. Ang pagbabasa ngayon ay maituturing nating luho. Dahil hindi lahat ng Pilipino ay kayang bumili ng libro. Kahit nga dyaryo ngayon, kung magbabasa ka araw-araw ay maglalaan ka ng P15-P20 bawat isang araw. Na sa isang karaniwang Pilipino ay malaking bagay na ang halagang ito.”

Mataas ang readership as a whole noong 70s at 80s dahil sa komiks. Kahit komiks ang binabasa ng karamihan sa atin, at least nagbabasa pa rin tayo. Nakikita ko ang problema sa ekonomiya. Babalik at babalik tayo sa tunay na kalagayan ng karaniwang Pilipino na hindi kayang maglabas ng pera para sa isang babasahin. Luho na talaga ang pagbabasa ngayon. Malungkot mang isipin pero ang pagbabasa ngayon para sa marami ay hindi na daw nakakabuhay. Sabi pa ng iba na mapurol din talaga ang pang-intindi, “Napapakain ka ba niyang pagbabasa mo?”

Malalim na ang ugat ng problema ng readership dito sa bansa natin. Napapalala pa lalo ito ng mga babasahing hindi accessible sa karaniwang Pilipino. Hindi accessible dahil kung hindi man mahal ang presyo ay mahirap pa itong hanapin.

Maganda ang binitiwang talumpati ni Virgilio Almario sa opening ng Read-or-Die Convention na ginanap kamakailan tungkol sa problema ng pagbabasa. Isa sa nabanggit niya ang limitadong paggamit ng wikang Filipino sa ating mga babasahin. Isa rin sa nakakatawang nabanggit niya, dito sa Pilipinas, kapag ang libro ay bumenta na ng 1,000 copies, matatawag na itong bestseller.

Ilang taon na rin akong pabalik-balik sa mga bookstores. Sumatutal ay may idea na ako kung anong mga babasahin ang mahal ang presyo. Maging ang Booksale na paborito kong puntahan ay nagmamahal na rin, hindi na ito kasingmura noong bagong labas pa lang nito.

Kaya babalik talaga tayo sa problema ng ekonomiya. Parang cycle ito na paulit-ulit nating iisipin. Mahal ang printing, malaki ang kaltas ng ahente at bookstore, at mga may pera lang ang kayang bumili ng libro kaya mahalin na rin natin ang presyo.

Nakakagulat na sa halos mahabang panahon din ng debate dito sa internet kung dapat bang mahal o mura ang presyo ng komiks, heto at naglalabasan itong malalaking publications na nag-iba ng strategy sa paglabas ng komiks. Tiningnan nila ang reyalidad na hindi talaga kayang bumili ng karaniwang Pilipino ng mahal na komiks. Kaya heto at maglalabas sila ng komiks na P10 lang ang presyo.

Testing ground ito sa tingin ko. Kapag hindi ito pumatok, ang tatlong ito ang dahilan:

1. Hindi na makuha ng mga publishers at creators ang tunay na ‘kiliti’ ngayon ng modernong mambabasang Pilipino.
2. Mahal pa rin ang presyong P10, dahil makakabili na ito ng kalahating kilong bigas.
3. Hindi na kasama sa kawawang kalagayan ng ating mga kababayan ang pagbabasa.

Kapag napatunayan natin na ito nga ang mga dahilan, siguro’y puwede na nating tanggapin na luho o luxury na lang talaga itong pagbabasa.

At panahon na rin para magbago na tayo ng marketing strategy at konsepto sa ginagawa natin (mapa-story man o drawing), ang kailangan na nating targetin ngayon ay ang mga luxurious people o ang mga taong may luho.

******

GOOD NEW SA MGA INDEPENDENT PUBLISHERS!

Nakausap ko si Tin Mandigma ng Read-or-Die at naibalita niya na gusto niyang isama ang mga independent publishers ng komiks (kasama na ang Xerox) sa gaganaping 28^th Manila International Bookfair sa August.

Kung sino sa inyo ang gustong magtinda ng inyong mga ginawang komiks ay puwede ninyong kontakin si Tin Mandigma o kaya ay pumunta sa link na ito sa ilan pang detalye.