USAPANG GRAPHIC NOVEL
Habang dumadami ang nagpo-post sa comments section sa blog na ito ay parang nagiging debate na ng INC at ADD, hehehe. Nawawala na sa 'hulog' ang marami. Meron pa dito e mga naggu-grupo-grupo. Grupo ni Gerry, grupo ni Lawrence, grupo ng mga anti-manga, grupo ng mga pro-manga. Wow! Mayroon nang mga punto ang bawat isa sa inyo, at nasala ko na lahat 'yun. Paikut-ikot tayo. Feeling ko tuloy, nagkukulitan na lang tayo para lang may mai-post.
Ang liit-liit lang ng mundo ng komiks ngayon. Habang nagtatalu-talo tayo dito, 'yung ibang mga tao ay parang ipis lang ang tingin sa trabaho natin pare-pareho. Kaya buti pa, magkuwento na lang ako.
Kausap ko 'yung dating friend ko na ngayon ay empleyado ng Amado Hernandez Resource Center.
Friend: Uy, bili ka ng bagong book na inilabas namin.
Randy: Anong book?
Friend: 'Yung gawa ni Jun Cruz Reyes. P200 lang sa bookstore.
Randy: O, ba. Sige ok 'yan. Mahilig din kasi akong mangolekta ng mga literary books ng Pilipino. Anu-anopa bang books ang inilalabas n'yo?
Friend: Si Ka Ave, gusto ring mag-propose sa amin ng mga gawa niya.
Randy: Ave Perez Jacob?
Friend: Oo, yung gumawa ng 'Damian Rosa'.
Randy: Open ba kayo sa submissions? Halimbawa, may naisip akong book, puwede kong ipasa sa inyo?
Friend: Oo naman, pero siyempre alam mo naman ang 'line' namin.
Randy: Naisip ko kasing gawing graphic novel ang gawa ng mga literary writers natin. Maraming magagandang kuwento galing sa kanila na puwede gawing graphic novel.
Friend: Anong graphic novel?
Randy: Novel na ginawang graphics. In short, nobela na ginawang komiks.
Friend: Komiks? (na-turn off)
Randy: Sa ibang bansa, kinikilala na ang graphic novels. May mga award nang nakukuha dito, gaya ng Maus, American Splendor, etc.
Friend: Pero...komiks? (lalong na-turn off)
Randy: Naisip ko nga, 'yung mga gawa na lang kaya ni Ka Amado Hernandez ang gawin kong graphic novel? Ano sa tingin mo?
Friend: Kaso...komiks?
Randy: O naman, anong masama sa komiks?
Friend: Wala lang. (ang tagal sumagot) Sige, gawa ka ng proposal, tapos papakita ko sa mga tao du'n sa opis.
Randy: Gusto ko ring gawin 'to, kasi, para maiba naman ang tingin ng tao sa komiks. Lately kasi, ang pinaggagawa ko, puro superheroes at scifi na kuwento, alam mo na, puro pambata at pambata-isip. Naisip ko, bago ako kunin ni Lord ay makagawa naman ng komiks na kakaiba. Naisip ko nga, maghalungkat ako du'n sa opisina ng Palanca at mangalkal kung anong kuwento du'n ang puwedeng gawing komiks.
Friend: Sige, gawin mo (hindi ko alam kung seryoso o nang-aasar lang).
Randy: Naisip ko 100 pages, o mas makapal pa. Para talagang sulit ang babasa.
Friend: Sige, gawin mo nga...
Randy: Pero...tagal gawin nu'n. Baka abutin ako ng mahigit isang taon. Tapos by that time, pag ipinasa ko sa mga publishers, baka walang tumanggap. Paano nga naman natin ima-market ang komiks, na may seryosong topic, sa mga seryosong tao...na mababa naman ang pagtingin sa komiks? Ang gulo, 'no? Conflict of interest.
Friend: O, kala ko ba, may mga awards na 'yang graphic novels na ganyan sa ibang bansa?
Randy: Sa ibang bansa. E dito? Sabagay meron naman dito na gawa ni Arnold Arre na nanalo sa Book Critics Award.
Friend: O, yun naman pala e. Gawin mo na.
Randy: Kaso ang problema ko nga, publisher. At least 'yung gawa ni Arre, reader-friendly. Adventure, may agi-agimat. E 'yung naisip ko. Good luck kung i-publish yun ng Adarna. At good luck rin kung i-publish n'yo. E yung word pa lang na komiks, halos masuka-suka ka na.
Friend: So, ano ang desisyon mo ngayon?
Randy: Huwag na lang, pag mayaman na ako, saka ko na i-self publish. Kukuha na lang muna ako ng trabaho sa abroad. Wala pang sakit sa ulo, kahit puro robot at spaceship ang dinu-drawing ko, at least, okey ang bayad.
Pag-uwi ko sa bahay, kinalkal ko ang mga lumang komiks. Hinanap ko ang mga short stories ni Lualhati Baustista noon na lumabas sa mga komiks ng Atlas. Ang gaganda ng mga kuwento. Napapanuhan. Imortal ang kanyang mga topic.
Nakakapanghinayang. Mukhang wala nang paraan para mabasa ulit ng mga readers ngayon ang ganitong mga kuwento ng ating mga premyadong writers noon.
posted by Randy P. Valiente @ 11:57:00 AM
110 comments
110 Comments:
Gandang idea yan Randy, matanong ko lang may pinoy na bang nakapag labas ng graphic Novel na nabasa na ng buong mundo? Kung meron sino sya?
Sa kwento mo, yung friend mo mukhang nagaalangan sya sa komiks. Cguro madalas sya bumisita dito sa blogs mo. :D
Pakiusap sa mga mag po-post, wag guluhin ang bagon topic na to...
Kung simulan sa pagsasalin ng short stories? Parang yung GRAPHIC CLASSICS. Hindi gaanong mahaba ang kuwento, hindi masyadong mahabang panahaon ang gugugulin sa pagsasa-komiks. Parang pang-testing din kung kakagatin ng publiko.
Pero di nga lang talaga pang mass market ang mga kuwentong ito.
Your ideas are good. But how do you execute them? Where are your samples?
No offense but from reading the posts of some of the young comics creators over there like the bluepen guy in the previous post, I don't think these new guys or the komikeros have the patience, desire, seriousness, dedication or discipline to take on these ideas of yours. Christ, they're too busy being drunk and HAPPY. Probably the downside of being young, that time in your life when you think you're invincible and everyone around you will never die. Feh.
Guyas, if those ideas of yours are mass produced, priced affordably to the greater many who are poor, in the tagalog vernacular, and widely distributed by those in the newspaper tabloid business, I don't see how it could go wrong.
You people always say its a problem of first getting BIG capital. WRONG.
Start small. It will snowball from there.
Ano ba topic dito? Nagsisimula na naman... YAn ang hirap, nde mo pa nakikita ang nagagawa ng tao, hinuhusgahan mo na.
Himayin natin itong pinag sasabi mo Wahoo:
I don't think these new guys or the komikeros
--- Pare, wala akong pinapanigan. oh nakikihalo sa grupo. Sinasabi ko lang ang naranasan ko at nakikita ko at na obserbahan ko. Bat nde mo tanungin ang mga komikero's na sinasabi mo kung nag exist ako sa grupo nila. NGayon lang ako lumabas dito dahil sa imbitasyon.
have the patience
--- Sino kaya sa tingin mo ang nde mawawalan ng pasensya sa ka kulitan ng mga nakikipag away dito at naninira kung ng kapwa nya. Pasensya na pero ako yung taong may pagpapahalaga sa kapwa ko.
desire
--- Wag ka sanag magalit, ako eh nagtatanong lang naman... Bading ka ba?
seriousness
--- Baka ikaw ang nde seryoso, dahil nagtatago ka. Kug nde ako seryoso nde ako makiki sabat sa mga mapang mata at mapanirang tao dito.
dedication or discipline to take on these ideas of yours
--- ayokong magsalita ng masama pero mapipilitan akong tawagin kang Engot! Sasabat ba ako at magbibigay ng ideas ko kung nde ko ni take for granted ang sinabi ng iba. Kaya nga pinag uusapan eh, para makabuo ng solid na idea at opinion ng isat-isa. Ikaw tung nde maka intindi.
Christ, they're too busy being drunk and HAPPY.
--- Eto pa isa, nde ka marunong magbasa... Sinabi ko sa ibang topic na nde ako nainom at wala akong bisyo, yun ay joke lang! Ikaw din ata si TAgalog Teacher eh, o di kaya yung nang agaw sa Codename ng TAgalog teacher.
Probably the downside of being young, that time in your life when you think you're invincible and everyone around you will never die.
--- Yan ang akala mo, walang immortal!
Feh
--- PA check up ka, baka TB na yan.
Nakaligtaan ko ang huli mong sinabi:
Start small
--- Tama ka dito... Sa kabilang banda... Alangan namang mag upisa ka sa malaki... lahat dumadaan sa maliit.... :)
It will snowball from there.
--- Layo naman ng sample mo... Wala namang snow dito sa pinas. Dapat pinoy ang dating... Ginawa mo nalang sanang ashfall tamang tama ang tema sa pag putok ng mayon. BANG!
Manila Boy:
Ikaw naman, masiyado kang prangka kung mamintas. Hindi mo ba alam na ang mga Pinoy ay mala-balat-sibuyas at hindi pupuwede sa amin ang ganitong approach sa pag-critique ng trabaho nila? Magaling ka kung sa magaling at laging napapanahon ang mga ideyas mo, pero hinay-hinay naman dahil nakakasugat ka ng damdamin. Baga tuloy isipin ng marami sa mga nagpo-post dito, na kung gaano KALAKI ang ULO MO SA IBABA, eh ganyan rin kalaki ang ULO MO SA ITAAS. Naro'n na ko. Pogi ka, matangkad, maputi at materyales puwertes talaga. Kaunting hinay-hinay lang sa pamimintas sa aming mga tunay na Pilipino. Puwede?
Si alyas Fredrick W ang post niya dito,parehong pareho,ang gugulo nyo!Nde talaga tumitigil!
Balatkayong Wahoo Guererro ang nagpopost d2,respetadong tao at big time publisher, 'ala siyang panahon dito.Sila rin ang mga palakontra d2 na grupo, maniwala kayo.galeng talaga nilang manlanse.May konting depresya sila sa ulo, malalang trauma kumbaga, kahit itanong nyu sa psychiatrist.Paghambingin ninyo ang mga pinagpo post nila d2.
Hahahaha! Andito ka pala bluepen, mukhang napikon ka sa mga makukulit dito ano? Lagot ka mukhang nagkaroon ka ng kaaway dito. Gulo mo rin kasi, Okay na sana ang banat mo sinamahan mo ng patawa, lumabas tuloy na hindi ka seryoso. Ayos! to! pen! papupuntahin ko tropa! Ang saya!
Hala! si bluepen nakikipag away! Tang ina pare nde bagay sayo! Mag kulay ka nalang! nagsasayang ka lang oras mo dito. Buti pa kulayan mo nalang yung drawing ko! mas masaya pa. Teka Tol! may kaaway ka nga ba dito?
:D Honga ano! si bluepen nga itong na andito! hehehehe! Abel, tingnan nga natin tigas ng mga makukulit na sinasabi ni Greg sa akin. Ay! sori Greg! binangit ko pangalan mo! oks lang yan dami namang Greg na pangalan dito... hehehe... tirador ka nga lang... Dali! simulan nyo na!!!
Hoi! bat kayo nag comment dito? sabi ko sa inyo basahin nyo lang wag kayong sumali...
Sorry ka na lang! bluepen, pinapunta mo kami dito, ganito pala dito ano? masaya tung mga nababasa namin. Sige lang tuloy mo lang ang sagot. Ipaglaban mo karapatan nating mga baguhan. Sino nga ba yang mayabang na yan! Wahoo nga ba? oo wahoo nga! hahahah eh impostor naman pala yang mapang liit na yan! pakilala ka kung sino ka! tang ina saya nito! sige lang!
Hoi! pakiusap, wag kayong magulo! magbasa nalang kayo. Marami pang topic na ganito.
Pasensya na mga kabayan, kung nang imbita pa ako ng katulad ko ring baguhan sa komiks. Gusto ko lang ipaalam sa kanila kung anong nangyayari sa komiks natin ngayon at malaman narin nila kung ano ang inaasal ng mga kapwa nating pinoy artist.
Alamin natin kung anong magiging feedback nila sa mga mababasa nila mula sa nakakatanda or old timer na pinoy artist.
Hindi lang ako at sila ang baguhan, sa DeviantArt maraming grupo ng mga pinoy at pinay na tininitingala din ang mga tulad nyo.
Saklap nga lang kung mababasa nila na kapwa pinoy artist sinisiraan ang kapwa pinoy artist din.
Nawa'y kahit paano ay may mapulot sila sa pag punta nila dito...
Hi! Bluepen, ganda ng kulay mo, yung sa akin din kulayan mo hihihi. Greg! ano na naman 'to? ano ba meron dito? Nge! parang may nag aaway...
Sobra naman yang mga matatandang yang... parang hindi sila pinoy ano? Sino ba si Gerry A. at ano yung Elmer? Teka basahin ko yung iba sobrang haba parang novela. Hoy! bluepen, ang ek ek mo din sumagot! dami mong pasa kalye! sana ni rat rat mo na agad! kaka insulto mga taong ganyan. Hi! Nikki, cutie! pumunta karin pala dito! hehehehe
Bluepen, pwede ba kami, sumali dun sa ibang topic? babarahin ko lang yung Tagalog teacher na yun saka yung Anonymous dun.
Wag na, basahin nyo nalang... pero kung gusto nyong sumagot... dito nyo nalang ilagay. para mabasa nila agad.
dami kong natututunan sa mga post ninyo dito, mr. randy. marami kasing kuro-kuro na naggpo-post ng comment..bawat isa ay may kahulugan. Sana nga, mauso ang graphic novels sa bansa.
Kalungkot naman. ba't ganun, dibah dapat nagtutulungan tayong mga kapwa pilipino. If ever na pumunta yung ibang mga artist din lalo na ung mga friends sa DA na pina bi-visit rin ni bluepen, for sure ma turn off sila sa inyo. :(
Bluepen, wag mo na kaya sila papuntahin dito. Nakakahiya...
Pabayaan mo, para mabuksan mata nila sa mga nangyayari... Oh ayan, may mamaru pang dumating... Kita mo may good feeback wag lang syang magawi dun sa nag aaway...
Grabe ang haba ng mga comments, pasyon ata yun eh. Hay buhay nga naman parang comics! Ang gulo nila! kanya kanyang pasaring sa isat isa. Ayokong makihalo sa gulo! Sige bluepen, kaya mo yan... hehehe pinasok mo yan! labasan mo! yung ginawa mo nalang ang suportahan ko kaysa away ng mga batang matatanda... Wala akong mahihita sa kanila, though marami akong natutunan, lahat sila tama ang dahilan, both negative nga lang sa magkabilang side.
Tapos na ako sa pagbabasa bluepen. Galing ng mga sagot, may puntos lahat sila. May natutunan din ako. Sikat pala si Gerry A. daming taga pagtangol! Problema lang bawat isa nakakasakit ng damdamin ng kapwa nila. Kung ako, nde ako tatablan sa mga pinag sasabi nila, dahil wala pa akong experience ng katulad nila! Pero ang inaabangan ko sa lahat ang sumagot ang makukulit! Asan na kayo!
Kakainip na bluepen! ang tagal nila. Mag chat lang muna ako! Wala pang yung nanggugulo dito. Kalabitin mo nalang ako ulit pag may nangulit na.
Hoi! Greg! umayos ka. wala ka sa teritoryo mo.
Excited kasi, cool kalang dyan! pen. Ay! sori po ka Randy, sa biglang pag pasok namin dito sa blogs mo. Ni invite ksi kami ni pen, may maganda daw na mababasa dito. hehehehe napa away pala tung friendly neighborhood namin sa DA. Wag kang mag alala ka Randy suportahan taka rarat ratin natin ang makukulit dito. Kung gusto mong ma meet ang iba pa nating kasamahan sa Deviantart bumisita kalang sa site na to. Andun kaming lahat! Basta pinoy Astig!
http://noypi.deviantart.com/
Sige bluepen! kung buhay kapa! bwahahaha mauna na ako sa'yo at antuk na ako.
Peace tayo mga kababayan, wag lang makulit at siguradong gulo yan.
Eto na hehehe... Manila boy! bawasan mo kasi talim ng dila mo. Maski ako masasaktan sa sinabi mo. Pinaghirapan din ng mga kabayan natin ang film na yun. Kung pupuna ka rin lang wag mong samahan ng masasakit na salita! Siguro naman pwedeng mag bigay ng opinion na nde nakakasakit ng kapwa dibah. Kaya nag aaway gawa ng mga banat na ganyan.
Tunay na Pinoy! Ikaw naman, kung magsalita ka parang hindi karin nakasakit, parehas lang ginawa nyo, medyo bastos nga lang pag bigay mo ng punto, ibig sabihin mo ba yung ulo! ni manila boy kasing laki ng ETITS nya, so pinalalabas mo na maliit utak nitong si Manila boy! Ewan ko lang, nde ko pa nakikita picture nitong si Manila boy. Pag babasahin n'yo nga ang mga patama nyo sa isat-isa. Gulo at kulitan lang pinag gagawa n'yo imbis na opinion. Kung opinion ang kailangan dapat opinion lang walang halong masasakit na salita at paninira ng kapwa.
Tama sinabi sa akin ni bluepen, walang katapusan itong gulo dito. Daig nyo pa mga bata sa kalye na nag aaway.
Kayong dalawa at yung iba pang nagsisiraan, mga UTAK Talangka kayo! Pinoy vs Pinoy! mahiya hiya naman kayo sa mga kabataan ding nangangarap maging katulad nyo. Kung ganito ang ipinapakita nyo, daing nyo pa malasang isda.
Tutal rin lang gulo hanap n'yo, mag set kayo ng place, time, at kung anong date nag pagtatagpo n'yo, at dun kayo mag banatan at sabihan nyo narin kami ng mapanood namin ang tunay na bakbakan! Hindi yung dito kayo nag aaway.
Sa wildlife po katapusan ng August, 3pm. May ticket po P300.OO- p500.00 isang tao pero wala pang detalye kung sinu-sino ang magsasagupa. Sport lang po ito at walang pikunan at nakahanda na rin ang ambulansya kung saka sakali.
Abangan ang labang ito!
Ang kikitain ay gagamitin sa pagpa publish ng komiks kung saka sakali. Maraming salamat po.
Pusa! may sumagot! oh ayan may nagbigay ng time at kung saan at anung date. Magpalista na kung sinong gusto. Sports lang walang pikunan, though kung dumanak man ng dugo may ambulansya naman daw.
Tado ka Anonymous pag hindi totoo yang pinagsasabi mo. Hu-hungtingin ka namin. Dila mo lang walang latay. Hangat maaga sabihin mong totoo kung nag jo-joke kalang.
Demonyo mga kausap mo.
This comment has been removed by a blog administrator.
Hoi! Greg! ano yang pinag sasabi mo dito, tigilan mo nga yan. Para kang nang hahamon ng away. Kita mo may pumatol tuloy sa sinabi mo.
Lol! langya ka, Greg! may time, place at date kapang nalalaman.. lol! baka hindi mo mapanindigan yang sinasabi mo. hehe
Pag pasensyahan nyo na mga kabayan ang mga pinagsasabi ng mga naimibita ko na pumunta dito.
Sana po eh, tiglian na po natin ang pag banat sa kapwa natin. Tulad nga ng sabi ng iba. Opinion at idea lang ang kailangan natin sa topic na binubuksan ni Randy. Wag po natin samahan ng personal na galit. Pakiusap lang po. dahil mas marami pang baguhan ang pupunta dito upang masaksihan ang mga diskusyon na napapa loob dito.
Randy, thank you sa welcome Pare! Pero ang blog mo dito ag pinaka-welcome sa akin. Ako di mo na kailangang imbitihan. Magka-crash na kaagad ako.
"Malikhaing Komiks"... pero ang mas bagay yata na tagline sa takbo ng diskusyon dito eh... KUMPLIKADONG PILIPINONG LIKHA NG MUNDO. Hehe!(npi)
Ang ganitong diskusyon ay ok lang. Ang kritisismo ay ok lang, alam nyo yon 'di ba? Matatalino at magagaling kayo. Hindi porke pinintasan ang trabaho mo o sinabing wala kang mararating e masasaktan ka na. Qualified opinion yon. Eh, di prove him wrong. And once you did that, respect will be accorded to you. Sigurado yon. Walang magandang gawa ang mapapasama.
Ang patawa ok din yan. Ice breaker, wag seryosohin. Hindi ka pwede sa comics kung wala kang humor.
Bilib ako sa mga baguhan at mga batang artists kasi nagtutulungan, they are grouping themselves, typical of the Filipino culture. While having factions they eventually improve their craft wanting to be better than the others. In a sense nagkakaroon ng healthy competition. Dahil may grupo man kapag nagkita-kita yang mga iyan eh para ring mga magkakabarkada. You'll notice this sa mga comic conventions and exhibits nila.
I admire the intellectuals and the veterans in this forum. Kasi marami tayong natutunan sa kanila. Kasi in order for us to progress we must learn from the past. Hindi pwedeng i-ignore ang kanilang opinyon. To the point na makasakit na sila. Pero kailangan nating masaktan para umayos. This only shows how dedicated these people are.
Each one of us has his own way of achieving this common goal of resurrecting the industry. Mayroong gawa ng gawa ng komiks. May post ng post sa mga blogs. May nagpapatawa, may naninira, nananakit ng damdamin. But these are all part of the process. Bahagi yan ng Demokrasya! So OK LANG YAN! Ang pikon talo! Ang panalo tayo!
Randy, ituloy mo ang balak mo na Graphic Novels. Kailangan lahat ng venue for Pilipino Comic art meron tayo. Para may variety. At iba ang pioneer, alam mo yan. Ito naman ay kung kaya pa ng powers mo. Pero maganda yan.
O sige siraan pa kayo dito. Para may napag-uusapan... isali n'yo na rin ako, ok lang yan!
Maraming salamat uli Randy!
Anime Boy,
Alam na alam ko ang istorya niyang si Manila Boy. Nang una kong makita iyan sa Atlas noon, may gatas pa sa labi iyan, e. Baka mga katorse o kinse lang iyan. Pero, ang lakas ng sex appeal niyan. Kapag dumarating iyan doon sa komiks, tinginan sa kanya ang lahat. Para kasing artista. May artista noon, si Walter Navarro, hawig iyang si Manila Boy. Pareho silang mestiso. Akala ko nga, younger brother iyan, e. Kaya lang ang puti-puti-puti niyan
at saka di-hamak na matangkad kay Walter. Ang kinis ng balat. Akala ko rin nga nung una, artista.
Paborito iyan ni Tony Tenorio. Pag dumarating iyan doon sa Atlas, maski may bisita sa loob ng upisina si Tony, pinapapasok iyan doon sa loob.
Samantalang kami, naghihintayan doon sa hallway. Kung minsan, sinasalubong pa iyan ni Tony sa pintuan mismo. Pero maski noon pa, may kalakihan na talaga ang ulo niyan. Pinagsulat iyan ng nobela ni Tenorio, tumanggi at marami daw siyang committment. Gusto lang isulat shorts. Saan ka nakakita ng ganito? Kami, halos manikluhod na pasulatin ng nobela, hindi mabigyan ng break, tapos, susulpot bigla ang isang paslit na tulad nitong si Manila Boy, biglang magiging nobelista? Saan ka naman nakakita nito? Sabagay aminado akong talagang matalino iyan. Kita naman sa mga sinusulat niya. Pero, snob talaga iyan. Pinipili lang niyan ang mga taong kakausapin. Si Vincent Kua ang madalas na kabiruan niyan. Tapos yung may edad nang nobelista, si Rico Bello Omagap. At
iyong mga kaibigan niyang sina June Santiago na younger brother ni Ernie Santiago, si Dominic Dumaraos na anak ni D.G. Dumaraos na editor noon, at saka yung si Vir Salvador.
Yung mga bading na mga movie reporters, halatang-halatang pinanggigigilan iyang si Manila Boy. Kaso, matalinong tanga iyang si Manila Boy. Minsan, nahihipuan na ng mga bading, parang deadma lang sa kanya. Ewan lang kung dahil sa kabataan niya, pero parang walang pakiramdam iyan. Sabagay kasalanan din naman
niya, e. Kung magpantalon iyan, hapit na hapit. Bakat na bakat. Na-i-L tuloy yung mga bading. O, ano'ng say mo dito Manila Boy? Akala mo di ko alam kung sino ka? Alam ko, anak mayaman ka. Pero nagumon sa sugal ang father mo kaya naubos ang kayamanan ninyo. From Forbes Park, bagsak kayo sa Jusmag. Although kahi't naging middle class na lang iyan, may dalawang illustrator na inimbita niyan na mag-dinner sa bahay nila, hindi mapakali ang kawawang mga masang illustrator, dahil sa bahay niyang burgis na si Manila Boy ay patong-patong daw ang mga
plato sa pagkain. Parang nasa Manila Hotel daw ang style ng mesa niyan. Patong-patong ang plato at mangko, at bawa't matapos na dish ay aalisin at ang susunod namang plato ang gagamitin. Ma-took mo iyan? Spanish speaking pa
raw iyan sa bahay dahil kastila ang nanay niyan. Maski nasa Kamuning na, pa-class pa rin. O, ano, Manila Boy? Ngayon ka manlait sa akin. Kala mo. Nanalo iyan ng award noon sa best writing for a TV series. Hindi sinipot ang awarding ceremonies. Si Rosa Rosal pa ang umakyat para kuhanin ang award niya. Pwe! Sobra sa laki ang ulo. Isang premyadong artista pa ang ginawang utusan niya! Kapal mo, Manila Boy.
Tapos, nang magpunta ka diyan sa Amerika para mag-aral, ano pa ang ginawa mo? Gumaya ka pa kay Mark Whalberg. Naghubu't hubad ka sa harap ng kamera para kumita ng limpak. Kundi ka pa ibinulgar ng dati mong agent, hindi ka pa aamin. Pwe uli!. Mabuti iyan sa iyo. Panahon na para turuan ka ng leksiyon sa buhay. Kala mo kung sino ka.
Ayan, Anime Boy. Ngayon alam mo na ang likaw ng bituka niyan. Kadiri!
Kilala cguro niya itong writer na nagpost na ito na obvious na obvius na naiinggit sa kanya..tsk,tkk, pinoy nga namn.
Likas kasi sa mga Pinoy ang maiinggitin,o hayan ang ebidensiya.dI ba siya rin ang nagkwento na nagsampa ng kaso sa labor kuno,itrace nyo na lang sa labor office kung sinu-sino ang mga ito at sampolan nyo na! Di ko naman masyadong kilala yang Joemari pero agrabyado na, sobra na yang paninirang yan, nakakabweset!
Ayaw ng mga Pinoy na nakikitang umaasenso ang kapwa niya pinoy,masakit sa mata niya na nakikitang marangya ang buhay ng kasama niya.Di siya papayag na ganito kaya gumagawa ng paraan kung paano pabagsakin ang katunggali.Ganyan ang Pinoy.
columnista siguro ng newspaper itong si Tunay na pinoy ngayon, daig mo pa baklang reporter. Napabilib mo ko dun ah, talagang sinubaybayan mo buhay nitong si Manila Boy hangang US pa ha. hehehe Sinong nde maiingit sa ganun, napaka espesyal pala nitong si Manila Boy, kawawa nga naman yung mga nagtitiis at nanalangin na mapansin trabaho nila, tapos biglang sulpot itong si ever flowless Manila boy. Ganun talaga, nang mag sabog ng biyaya ang nasa taas, isa si Manila Boy sa naambunan. Sorry nalang mga kabayan mahilig sa magagandang tao ang mga publisher/CEO ng pinag tatrabahuhan nyo noon. ITo namang si MAnila Boy eh walang puso, nakita nya nang may mga nauna sa kanya hindi nya ito pinansin, sana ginawa nya that time kung may malasakit sya sa kapwa nya, dahil sa malakas ang appeal nya at na pa paburan agad, sana sinabi nya dun sa publisher "Boss, daming nakapila, unahin nyo muna sila, then saka nyo isunod sa akin." dahil kahit sa dami ng nakapila, sigurado namang yung kanya eh makukuha din. Anyway! Nangyari na! tapos na yun.
Kaya lang Tunay na pinoy! Hindi naman ata maganda itong ginawa mo, ibinulatlat mo sa public ang buhay nitong si Manila Boy. Lumagpas ka na sa limitasyon. Private life ni Manila Boy ang pinagsasabi mo dito.
Bahala na kayo sa buhay nyo! pinakikita nyo na talagang crab mentality kayo...
Myke, salamat sa magandang pagtingin mo sa aming mga baguhan. Asahan mo, hindi kami tutulad sa mga taong na andito.
Ka Randy at kay bluepen, thank you sa invitation nyo. Maraming natutunan ang tropa sa pag punta dito. May sariling mundo ang mga tao dito, kahit anong solution ang pagusapan walang mabubuo. Mas okay pa ang samahan naming mga baguhan, tama lahat sinasabi ni Myke sa amin sana ganun din kayo dito.
"Maraming Salamat po, Mabuhay po kayo!"
"Paalam"
Naks... Siguro bading din itong si tunay na Pinoy at hindi mo pinansin, Manilaboy. Kaya ganun nalang ang suklam sa yo.
Galit dahil imbis na siya, iba ang inimbita mo sa bahay mo.
Galit dahil imbis na siya ang kuning nobelista eh ikaw-- tinganggihan mo pa.
Galit dahil imbis na siya ang aaligid sa yo, mga baklang reporter pa.
Galit dahil imbes na siya ang makatsansing sa yo, iba pa.
Galit dahil pogi ka, at wala kang type na katulad niyang matanda.
Damn... Napakaliit nga naman ng linya ng paghanga at pagkagalit.
Anong masama sa masikip na pantalon? :P
Hay, naku.. Ginoong Joemari... huwag mo nang pagpapansinin ang mga ganyang tao. Ni ayaw magpakilala at i-back-up ang mga pinagsasabi niya ng kanyang tunay na katauhan. Baka nga naman idemanda mo ng slander.
Hay nako nakakalokong blog to! Dahil lang sa tatarin nag-away na. Komix ang pinag-uusapan dito eh. Dapat ang title ng blog na to e hindi malikhaing komiks eh.
Dapat ang title.
Walang Trabaho, Personalan lang.
I'm so sorry, Joemari.
I love you. I have always loved you. I didn't mean to hurt you. Akala ko, matututuhan kitang kasuklaman by humiliating you. But I can't. I love you so very much. I'm sorry.
Sigurado ako na kilala JESUS sa langit ang kumag na ito, pakibulong naman kay Randy,hehe!
paparusahan sa impierno ito sa dami ng kabulaskugan na pinaggagawa nito sa blog ni Randy.
tama ka manilaboy, may mga topak talaga ang mga taong iyon at makikitid ang utak.biruin mong nagsasayang ng oras dito na manira imbis na makihalo na lang sa usapan.
Tama hula ko Stalker ni Manila Boy itong si Tunay na pinoy! Grabe! Tindi ng pagka topak nito...
Kaya pala ganun kung sumabat, yun pala isang x-men.
hehehe... Hirap maging pogi!!!
Mga Bakla! Bumalik kayo ke God! May the lord Jesus Christ have mercy on your GOD-DAMNED SOULS!
At isa pa, kahit mangumpisal kayo ke Bro. Eli Soriano o ke Mike Velarde, sa purgatory pa rin ang bagsak 'nyo!
Kaya pala warped ang komiks ng Pilipino, panay TWISTED ang thinking 'nyo.
May God forgive me for my sins pero humingi na kayo ng patawad before its TOO LATE!
Amen, Praise the Lord!
And another thing (di pa ako tapos) ba't JO MARI? Ba't naghalo ang pangalan ng lalaki at babae? Hanggang sa paglaki naging self-fulfilling!
Diosa:
Maghunos-dili ka, manay! Iyang kabadingan mo dadalhin mo pa rito sa blog ni Randy. Kukurutin kita diyan ng pinung-pino sa tinggil, matauhan kang bruha kang putatsing ka. Kung di ka ba naman tanga, nagdudunung-dunungan ka? Sa Europa po, masabi ko sa iyong hitad ka, ay uso ang mga ganitong pangalan. Unisex. Akala mo ba sa mga Italyano, yung pangalang Andrea ay pambabae lang? Baliw ka, diyan ka lang kasi sa Pritil nakarating kaya ang pananaw mo hanggang kwater na lang. Ay naku day, ginamit mo pa ang pangalang Diosa ay demonyita ka naman. Atse-tse. Hala, mga boys, pila balde na kayo dito kay Diosa nang madilig ito at tila tigang na tigang na ang matris nito.
Ala na. Nag-degenerate na ang mga comments sa blog ni Randy lalong-lalo na dito sa post na 'to.
Pero okey rin ha, kasi ganoon talaga mag-isip at mag-usap ang mga dating tiga-komiks na ngayon ay nakikita ng lahat dito. Napatunayan ng mga comments dito na tila wala ngang "responsibility" ang karamihan sa mga kasalukuyang comics artists na tulungang ibangon ang ngayong bagsak na industriya ng komiks.
Isa pa, palagay ko Randy alam ko na kung sino 'yang Jollibee Editor na tumitira sa 'yo. Ito 'yung taong tumitira diyan ke Manilaboy.
Comment lang sa dating sinabi ni Manilaboy na dapat raw English ang gamitin sa komiks ngayon kasi bagsak na daw ang kaalaman ng Pinoy sa English at nauunahan tayo ng ibang bansa.
Manilaboy, sangayon akong itaguyod ang english, NGUNIT SA TAMANG FORUM.
Kaya binigyang puri ang komiks ay dahil sa tinulungan nitong pasiglahin at payamanin ang wikang Pilipino. Iyan ang distinguishing characteristic nito at kaya nga PILIPINO Komiks ang tawag dito e.
Sa mga classroom, business seminars, tama lang na gumamit ng Ingles. Pero bakit pati dito sa komiks e, pagkakaitin pa natin ang natitirang asset nito: ang wikang Pinoy?
Oo nga't TAGALOG ang gamit ng Pilipino Komiks, pero tandaan po natin na sa kasansagan nito, malawak ang distribution nito mula Aparri hanggang Jolo, at naiintindihan ang wikang TAGALOG ng NAKARARAMING Pilipino kahit iba't-iba ang dialect nila.
WIKA. Pilipino Komiks pa ba 'yan kung ang wika mo e Ingles?
Agree ako dyan, Bong.
(Ihi lang ang pahinga)
Ako rin agree.
Hay naku, mga tao kayo. Ano'ng aasahan ninyo diyan ke Manila Boy ay taga Amerika naman iyan. Hindi naman iyan Pilipino kasi. Ang ina niyan, sa pagkakaalam ko ay Spanish-French. Ang ama naman, nadagtaan ng kakarampot na dugong pinoy, dahil Portuguese at Chinese pa. Ano'ng aasahan ninyo, sige nga kayo? Ngayon, kung pa-pogihan at palakihan ng tarugo, saka ninyo isali si Manila Boy at siguradong champion iyan. O, me reklamo kayo? Para kayong mga sira ulo na talak ng talak, hindi naman ninyo kababayan iyang taong pinag-uusapan ninyo. Mag-isip-isip nga kayong mga hunghang kayo!
Hai. I agee orso.
(Nakabuka ang bibig para saluhin ang ihi pagkat wala siyang pahinga)
Pokpok ng Pritil:
I a (*glub-*glub-*glub) gree.
*Hic-cup*.
Napupuna kong masyado naman yata ang pang-aapi ninyo kay Manila Boy. Para sa akin ay napakagaling ng mga ideas niya at sophisticated pa ang kanyang kaalaman sa industriya ng komiks at panulat. Yung mga naninira sa pagkatao niya, magising naman kayo sa katotohanan. Marunong lang kayong magwalis sa bakuran ng iba, ang sa inyo, baka tambakan na ng basura. Basahin ninyo ang mga napost niyang mensahe. Matitino lahat. Sinisira lang ng mga sira ulo.
Sa inyong lahat, Aaminin ko, tagahanga ako ni Manila Boy. Binatilyo pa lamang iyan noon sa Atlas, talagang grabe ang tama sa akin ng taong iyan. Aaminin ko rin na bading ako. Kaya lang
bading na hindi malandi at walang nakakalam kahi't sino sa mga kakilala ko hanggang ngayon.
Noon, kapag nagpupunta sa Atkas iyang si Manila Boy, hindi maaaring hindi ko siya lalapitan
dahil gusto kong malanghap ang kanyang katawan. Laging napakabango ng lalaking ito at kapag nagsasalita ng malapitan sa iyo, napakabango ng hininga at talagang kung hindi lang ako nakapagpigil, siguro'y hinalikan ko na ito noon pa man sa mga labi. Dahil nga tagong bakla ako, lagi akong uhaw sa lalaki. Lalung-lalo na diyan kay Manila Boy.
Manila Boy, natatandaan mo ba ako? Isipin mo kung sino ang laging lumalapit sa iyo noong
writer sa Atlas kapag naroon ka sa office. Mula noon, hanggang ngayon ay ikaw talaga ang
labs ko. Gabi-gabi kitang kasiping sa aking pagtulog kahi't sa gunita lang. Ang talagang
nakababaliw tungkol sa iyo ay sa kabila ng mga napakagandang mga katangian mo, parang
wala kang kamalay-malay sa lahat ng iyon na para sa akin ay isa kang mala-Diyos na nilalang. Minsan nga, nasabi ko sa sarili ko, kahi't isang gabing kaligayahn lang sa piling mo ay ligaya ko na ang pumanaw. Ganyan ka kahalaga sa akin, Manila Boy.
Sa inyong lahat, huwag ninyo akong husgahan. Ako'y tao lamang na may karapatan ding umibig kahi't ito'y isang bawal na pag-ibig. At dahil ako'y hindi naman masama sa aking kapuwa,
alam kong hindi ako pagsasarhan ng pinto ng kalangitan sa sandaling ako'y humarap na Kanya.
Kayong mga mapaghusga, huwag nyo akong hatulan.
Sa inyong lahat, Aaminin ko, tagahanga ako ni Manila Boy. Binatilyo pa lamang iyan noon sa Atlas, talagang grabe ang tama sa akin ng taong iyan. Aaminin ko rin na bading ako. Kaya lang
bading na hindi malandi at walang nakakalam kahi't sino sa mga kakilala ko hanggang ngayon.
Noon, kapag nagpupunta sa Atlas iyang si Manila Boy, hindi maaaring hindi ko siya lalapitan
dahil gusto kong malanghap ang kanyang katawan. Laging napakabango ng lalaking ito at kapag nagsasalita ng malapitan sa iyo, napakabango ng hininga at talagang kung hindi lang ako nakapagpigil, siguro'y hinalikan ko na ito noon pa man sa mga labi. Dahil nga tagong bakla ako, lagi akong uhaw sa lalaki. Lalung-lalo na diyan kay Manila Boy.
Manila Boy, natatandaan mo ba ako? Isipin mo kung sino ang laging lumalapit sa iyo noong
writer sa Atlas kapag naroon ka sa office. Mula noon, hanggang ngayon ay ikaw talaga ang
labs ko. Gabi-gabi kitang kasiping sa aking pagtulog kahi't sa gunita lang. Ang talagang
nakababaliw tungkol sa iyo ay sa kabila ng mga napakagandang mga katangian mo, parang
wala kang kamalay-malay sa lahat ng iyon na para sa akin ay isa kang mala-Diyos na nilalang. Minsan nga, nasabi ko sa sarili ko, kahi't isang gabing kaligayahan lang sa piling mo ay ligaya ko na ang pumanaw. Ganyan ka kahalaga sa akin, Manila Boy.
Sa inyong lahat, huwag ninyo akong husgahan. Ako'y tao lamang na may karapatan ding umibig kahi't ito'y isang bawal na pag-ibig. At dahil ako'y hindi naman masama sa aking kapuwa,
alam kong hindi ako pagsasarhan ng pinto ng kalangitan sa sandaling ako'y humarap na Kanya.
Kayong mga mapaghusga, huwag nyo akong hatulan.
hindi ka nga hahatulan nila pero yung pinagpopost mo ritong katarantaduhan ang huhusga sa iyo.Bakit ka nagpopost ng ganito rito at ano ang layunin mo? Hindi naman dapat ganito ang topic.
Yung naunang nagpost ay sinumpong na naman ng pagkasira ulo...tsk,tsk,tsk...malala na!
Ikaw naman anonymous, masiyado kang malupit. Mahigit na isang taon kong sinubaybayan ang mga post ni Manila Boy doon sa PKMB. Kaya lang ay hindi ako puwedeng magpahayag ng damdamin ko doon dahil makikilala ako ng lahat. Natuwa nga ako nang makita ko siya dito. Nagpapasalamat nga ako kay Randy sa pagtanggap niya ng lahat dito ng walang tunay na pangalan.
Unawain mo naman sana ang damdamin ng isang tulad ko, anonymous. Ikaw ba, kung may iniibig kang babae, di ba gusto mo ring maipaalam sa kanya na mahal mo siya? Ganito rin ang damdamin naming mga bading. Tulad ng kahit na sinong tao.
May edad na ako at kailangang mailabas ko na ang aking nasasaloob. Malapit na ako mag-70 years old kaya pabayaan mo namang maligayahan ako ng kahi't kaunti. Naisumpa kong kung hindi rin lang ang katas ng pagkalalaki ni Manila Boy ang dadaloy sa aking lalamunan ay titiisin ko na lang na huwag nang tumikin kahit kelan. Naunawaan mo ba ako?
Araw-gabi kong pinangarap na madama ang kanyang mga yakap, mga halik at ang kanyang pagkalalaki na makakatighaw sa aking pagkauhaw. Unawain mo naman ako, please lang?
Ikaw rin yung dating nagpapagulo rito at puro kabaliwan ang mga pinagsasabi mo.Wala namang mag 70 yrs old na komikerong marunong mag computer,sinong mainiwala sa iyo,puro computer illiterate ang mga yun.Layunin mo lang talagang magwasak ng ibang ibang tao at manggulo.Iyan ang gawain ng mga taong may deprensya sa utak.kapag naimpyerno ka na,tsk,tsk tsk..'ala ka ng paghingi ng sori...matatanggal ang pagkatopak mo doon, 'dre!
Hindi ako nagbibiro, anonymous. Malapit na akong mag-70 dahil 65 na ako ngayon. Nanariwa lang sa akin ang lahat mula nang mailagay ang picture ni Manila Boy sa PKMB. Naka brief lang, kaya parang nanginig ang buo kong katawan. Mula noon, nabagabag na naman ako ng kanyang pagkalalaki. Mabuti na lang na save ko bago tinanggal doon sa kabilang site. Ang hinahanap ko ngayon ay mga hubothubad niyang pictures. Kakagigil kasi
yung isang kuha doon. Ganda siguro ng nasa loob noon. Huwag ka nang magalit. Friends na lang tayo, puwede? Bading nga talaga ako, pero, puwede namang makipagkaibigan ang isang tunay na lalaki sa bading.
O, ano? friends na? Hindi na ako magpo-post ng mga kabadingan kung ayaw mo. Bast friends na tayo. At kung gusto mo akong makilala ng personal, bigay mo e-mail mo para magsulatan tayo. Malay mo, mauwi sa motel ang lahat. O, di ba?
Ito ang masasakit na katotohanan,
bakit nyo minamaliit ang mga nag
iindie comics?Dahil ba sa lumaos
na ng dati nyong istilo sa pag
mamarket sa Komiks?Kaya bumagsak
ang industriyang ito, dahil sa
mga katulad nyo na SOBRANG
MATATALINO.WALA KAYONG GINAWA
KUNDI ANG MANLAIT NG KAPWA NYO.
WALA KAYONG GINAWA,
KUNDI ANG MAMUNA, IMBES
NA TULUNGAN ANG MGA "MINORITY"
NATO.BAKIT DI KAYO GUMAWA NG
HAKBANG PARA MAIBALIK ANG SIGLA
NG KOMIKS NA ITO.ITO BA ANG
TINUTURO NYO SA AMING MGA KABATAAN?
ANG MAMINTAS NG MGA NAGSISIKAP?
Hindi ibig sabihin na English
ang ginagamit na medium, hindi
na sila Makabayan.SOBRA SOBRANG
PANINIRA NA ANG NABABASA NAMIN
TUNGKOL SA MGA NAGSISIKAP PANG MGA
ARTIST.TAPOS GANITO LANG ANG ITUTURO
NYO?KAYA HINDI TAYO UMUUNLAD AY
DAHIL SA MGA KATULAD NYO NA WALANG
INISIP KUNDI ANG MANGAMPANYA NG
GALIT LABAN SA NYO.BAKIT
GANYAN KAYO?DAHIL BA SA HINDI
NYO MATANGGAP NA NALAOS NA
ANG DATING SIGLA NG INDUSTRIYA
NA NOON AY PAWANG MGA KAPITALISTA
ANG NAGBEBENEFIT AT GINAGAMIT
LAMANG ANG MGA ARTIST?IBA NA PO
NGAYON.MATATALINO NA ANG PRESENT
GENERATION.MAY IBA'T IBANG KLASE
NA NG EXPRESSION PARA SA PAGIGING
NATIONALISTA.TANGGAPIN NYO NA KASI
NA ANG TALINO NYO, NAIWAN NA NG PANAHON
AT BAGKUS TULUNGAN ANG MGA NATITIRA PANG
ALAGAD NG SINING.NAKAKAWALANG GANA KAYO
SA TOTOO LANG.KUNG TOTOO KAYONG PILIPINO,
GUMAWA RIN KAYO NG PARAAN HINDI YONG PURO
LANG KAYO DAKDAK AT DISCOURAGEMENT.Kawawa
naman yong mga nagsisikap, sana magbuo na
lang kayo ng publishing na tutulong sa mga
writer at artist..bibilib pa kami sa inyo a
t mararamdaman pa namin na isa kayong kapwa-
Pilipino.
Abah! eh loko pala talaga itong Matandang bading na ito. Ginamit pa yung alyas ko at binaboy mo pa mga alyas ng mga bumisita dito hah! Kawawa ka naman tanda, grabe ang pagka KSP mo.
Dami mong ginamit na alyas, eh ikaw din lahat yan. Obvious na bading ang nag comment. Nang gugulo lang talaga.
Randy Boy, nakikita mo ba ang IP address nito. Kung nakikita mo i block mo, para nde makapang gulo.
kilala ko ang nangugulong joklang oldies na yan.
sumusulat din yan sa isang tabloid.
Manila boy! hehehe nagpadala ka naman agad. Tagahanga mong baklang bading ang gumamit sa alyas na Bong.
Bakit po ba itong mga bading, allowed mag-post ng ganitong klaseng mga malalaswang messages. Bakit po ako, minsang nagpost ako dito dahil humihingi lang ng advice kay Manilaboy kung paano maging model ng mga underwear, binura ang mensahe ko, tapos yung sagot ni Manilaboy, inalis rin. May double standard po yata dito sa blog na ito? Yang mga malalaswang mensahe, may mga paninira pa ng tao, allowed ninyo, bakit ang tunay na mensahe, hindi?
Nagtatanong lang po dahil nangyari ang ganito sa akin. Ito'y kung di ninyo aalisin itong message ko.
Nais kong mag-comment sa sinabi ni Artlink Studios/John Becaro.
'Lam mo dre, way off ang mga conjecture at assumptions mo sa kung ano ang mga motivations ng mga nagpupuna dito tungkol sa nangyayari sa local comics scene ngayon. Hayan na, me pumupuna sa mga nangyayari, me mga katanungan silang nilalahad an di naman masagot ng matino. I
nstead, parang mga crybabies ang mga reply: "Waaa! Tinitira mga Indies! Tinitira si Gerry! Waaa! Inggit lang kayo! Ano solusyon? Panay lang kayo naninira! SIGURO mga matatanda na kayo tulad ni Manilaboy, lipas na ang mga glory. Waaa! Istop it!"
Alam 'nyo, mga KUTING, sa real life, ang criticism ay tinitingnan ng marami bilang isang necessity. KASI KUNG WALA NITO, PAANO KA PA AASENSO? Mabuti nga may nagmamalasakit na magpuna at magsabi ng tila me mga mali sa ginagawa 'nyo.
Ano solusyon? John, naisip mo ba na ang solusyon ay ang KABALIGTARAN ng mga pinag-gagagawa ninyo?
Iyon o: me puna si Oldtimer: Mababangon ba ang local comics industry kung ang target market e ABROAD? E sa 'yan naman ang nangyayari sa karamihan ng mga nagpa-publish at gumagawa ng komiks ngayon for several years now. BA'T HANGGANG NGAYON WALA PANG LOCAL COMICS INDUSTRY? BAGKUS, SINALAKAY NA TAYO NG MGA U.S. at JAPANESE ANIME COMICS.
Dahil sa tahimik ang mga nagpo-post dito, siguro tama nga at me punto ang tanong. ANO SOLUSYON? Di ang kabaligtaran: TUTUUNAN NG PANSIN ANG LOCAL MARKET! TAMA NA ANG ARTSY-FARTSY NA ANG NAAALIW LANG DITO AY YUNG KONTING NAGDUDUNONG-DUNUNGAN SA LIPUNAN NATIN.
Marami pang mga obserbasyon si Oldtimer na sa palagay ko e me sense. Ano ang solusyon? Intindihin 'nyo muna ng mabuti ang puna. 'Wag yung pa-icebreaker icebreaker nonsense. Seryoso yung tao e. Kumalma sandali. Mag-reflect. Kung tama, di subukang gawin ang kabaligtaran. BAKA YUN NA ANG SOLUSYON!
Walang namang nagdidikta sa inyong ITO ANG GAWIN, GANITO DAPAT, yada-yada-yada. Kayo lang ang gumagawa ng mga conclusion niyan sa mayaman ninyong imahinasyon bilang mga artist na nasobrahan sa fantasy sa inyong mga drawing desk buong araw.
Meron lang ditong mga lehitimong PUMUPUNA SA MGA GINAGAWA NINYO, AT ME MGA PUNTO ANG MGA ITO. IBA ANG PUNA SA LANTARANG PAGDIDIKTA. Sa pagtiyagang pagbabasa ko sa mga posts dito wala akong nakitang me nagdidikta. Siguro, sapol lang ang mga obserbasyon sa pangkalahatang komiks Indies (kuno) ngayon kaya ganyan kabaluktot ang mga reaksyon 'nyo.
Art? John, ba't di mo subukan ang konting SENSE for a change.
Thank you Manilaboy. Pero, di responsive ang reply mo e. Tapos, laging I ME MINE ang centro ng mga sinasabi mo. Lumalayo pa sa topic.
Ang tina-topic dito e ANO ANG SILBI NG LEHITIMONG KRITISISMO SA PAGBANGON NG LOCAL COMICS INDUSTRY. Me babangon bang local comics industry kung ang pananaw ng karamihan ng mga local comics creators (kuno) ay PANSARILI LANG AT WAG PUMUNA NG KAHIT ANUMANG KRITISISMO tulad ng binabandera mo? Okey, ipagpalagay nating aasenso ka. PERO IKAW LANG. Paano ang iba?
Ganyan ang tingin kong resulta kung maghahari ang pananaw mo. Sorry.
Btw, di ako ang-aalburuto. Ganyan lang ako magsulat.
Henga pala! Malapit na umabot sa 100 comments ang post na ito ni RANDY! Yeheey! Siguro dito tayo magkakaisang mga nagpo-post. My proposition: Kelangang umabot ng 100 katarantaduhan ang mga posts dito bago matapos ang August. O ano, kayong mga matatandang bading, U.S. at Anime closet comics fans, Komikerong ligaw, atbp. Sang-ayon ba kayo? BAKA MA-GUINNESS TAYO DITO. :)
Manilaboy: ako'y part ng audience. I am not a COMICS CREATOR. I do not create something out of nothing like you or what you used to do).
Trabaho nyo bilang comics creator ang mag-isip at maglikha. Hindi ang audience, okey?
Ang problema, ang kasalukuyang nakikitang mga 'global" komiks ng Pinoy ay di kagat ng karamihan at di pa abot ng mas maraming Pilipino. Pang westernized at economically advantaged ang target ng mga global comics ninyo. Limited pa. Kaya walang industriya.
Tinatanong mo na negative ang obserbasyong ito? Walang solusyon? Ba't di 'nyo subukang explorin ang opposite ng punang iyan?
Ba't di kayo mag-isip bilang COMICS CREATORS AT PUBLISHERS ng komiks na di mahal, maganda ang gawa, maayos na Pilipino ang wika, at mga gawang intelligente na pambata at matanda)?
Sorry kung ganoon ka-general at me pagka-vague, pero miyembro lang ako ng audience e.
Anonymous
Ang ibig mong palabasin, sina Gerry, Reno, Manilaboy, Bluepen, atbp. ay dapat na MAGSAKRIPISYO ng oras, kuwarta, careers, at personal nilang buhay para gumawa lang ng murang halagang komiks at ipabasa sa masa. Puwede lang, ano? Kung ito ang nasa isip mo, ba't di na lang si Gloria Macapagal Arroyo ang banatan mo na asikasukin ang economy ng bansa at alisin yang corruption ng mga opisyal sa gobiyerno, para umangat uli ang economy at nang makagawa ng mga komiks itong mga tinatalupan mo ng buhay. Alam mo ba kung gaano kamahal ang mag-produce ng komiks sa ngayon? Paano naman makakabalik ng kahi't kaunti ang puhunan nina Gerry-Reno-Manilaboy-Bluepen & Co. kung ganitong klaseng business proposal ang inaasahan mo? Maging realistiko ka naman. Hindi maaaring isakripisyo ng ilang komikeros lang ang ganitong undertaking. May mga sarili silang plano kung ano ang priority nila sa kanilang mga buhay at hindi natin puwedeng saklawan iyon. May mga lokal komiks naman ngayon, di ba? Di iyon ang basahin mo kung ayaw mong magbasa ng mga gawa ng mga itinuturing mong mga "kaaway" ng lokal komiks.
Sinasabi mo ki Manilaboy na hindi nakikinig sa iyo. Pero sa tingin ko, ikaw ang hindi nakikinig kay Manilaboy. Dapat siguro buy ka na bigla ng hearing aid at baka sakaling maka-ulinig ka kahi't bahagyang paliwanag mula sa iba. Masyado ka na kasing enmeshed diyan sa sarili mong opinion. Para kang nasa ivory tower. Ingat ka lang diyan at baka biglang gumuho iyang tower mo, matabunan ka pa.
Para sa akin, maganda ang mga isinalaysay ni Manilaboy sa kanyang naging karanasan diyan sa ating bansa. Exception nga ang nangyari sa kanya at hindi lahat ng artist o writers ay nagkaroon ng ganyang kapalaran sa atin, pero inspiring pa rin, dahil sa sinabi niyang hard work ang dahilan kung bakit napansin ang trabaho niya. Testigo ako sa mga sinulat noon ni Manilaboy sa Channel 2. Progresibo ang mga tema at kakaibang anggulo ang ipinapakita niya. Lalo na doon sa Alindog na kung saan si Alma Moreno ang mainstay actress. Doon ako nakakita ng mga kababaihang Filipina characters na gumagawa ng sariling desisyon sa kanilang buhay, at hinaharap nila ang anumang consequences ng kanilang mga decision. Wala yung mga paiyak-iyak na mga martir na Pilipina na lagi nating nakikita hanggang ngayon sa TV. Lumalaban ang mga babaeng pinay dito. Assertive at nakahandang kaharapin ang mundo. Ngayon, saan ka makakita ng ganito sa TV? Ala. Puro kabanuan lamang ang mga pinaggagawa ng mga network. At iyong drama series ni Rosa Rosal na Ulila, na si Manilaboy rin ang writer. May mga dignidad ang mga mahihirap na Pilipino doon. Isa pang aspeto ng local tv na ngayon ay hindi mo na makita. Lahat ng mga programa noon ni Manilaboy ay sinusubaybayan ko dahil kakaiba talaga. Iniangat nito ang kaisipan at puso ng mga manonood. Kung nagawa niya ito noon, bakit ngayon ay walang gumagawa nito? Malaking kawalan sa ating bansa ang pag-alis ni Manilaboy.
Alam mo ba ang dahilan kung bakit puro lang katarantaduhan ang tv ngayon? Dapat siguro, bilang audience lang, ay ito ang gawin mo. Bakit noong 1970s ay may mga daring na artists na tulad ni Manilaboy na ngayon ay hindi natin makita sa lokal tv? Paurong ang ating bansa. Kaya hindi ko masising hindi na bumalik dito ang mga katulad ni Manilaboy. Nakakafrustrate lang talaga.
O, huwag mo akong pagbintangang bading at may tama kay Manilaboy na tulad doon kay Tunay na Pinoy. Sagutin mo lang ang tanong ko ng matinong opinyon. Maghihintay ako sa tugon mo.
Kaya nga ako, umalis na rin diyan sa atin. Mabuti pa dito sa Amerika. Mas happy ako. Kaya lang, TFC at saka GMA, puro kalokohan ang mga pinaggagawa. BTW, nakabili ako ng ELMER ni Gerry A.
Mr. "Ako brain dead" ,
Salamat sa reaction mo sa statements ko.
Sinasabi mo ang conjecture/assumptions at tinira mo pa ang reasoning ko.
Alam mo rin ba ang motivation ko? Bago mo ko pagsabihan niyan, tingnan
mo rin muna ang bigat ng mga nilalahad ko.Sinasabi mo na susubukan ko ang
"sense" na minumungkahi mo, bakit di mo alamin kung ano ang naging kahulugan nito
para sa akin.Para mo na ring sinasabi dito na mga bata pa kami at walang karapatang
maglahad ng hinanaing namin.Bagkus bigla na lang kayo agad nag conclude na
akala nyo wala kaming alam sa tinatawag mong criticism.Alam mo, naturo na yan sa
amin simula pa noong nasa high school kami.Alam mo ba ang dalawang klase ng kritisismo?
Ayoko sanang ibato sayo yan, pero alam ko alam mo ang tinatawag na destructive at saka constructive
criticism.Alam mo ba na ang kinokumento mo sa akin ay pawang offensive sa pagkatao ko
kabilang na ang naiirerepsent ko? Oo, may mga laman ang mga argumento nyo at mas higit
na may karanasan, pero di nyo ba naisip na yang mga pinagsasabi nyo ay hindi na sa tamang lugar?
Yong paglalahad nyo ng argumento ay wala sa tono at may halong personal.Di nyo alam
marami kayong nasasagasaan na tumatahimik lang.Masakit isipin na yong mga nilalahad nyo
ay di na patas o one sided.Sinasabi mo pa na Kuting kami, tama bang paglalahad yan ng argumento?
Pano kaya kung sagutin rin kita ngayon ng pabalang? Kung may argumento kayo, wag nyo haluan ng
personal, doon tayo mag usap sa kung saan tau nagkakaintindihan.Kung gusto nyo, magbigay kayo ng
tamang data through surveys/etc. para mailahad nyo ng maayos.Bago ako nagpost dito, Sinuri kong mabuti
ang mga post dito.Isa pa, magpakilala kayo kung sino man kayong nag bibigay ng critic.Sinasabi mo
pa na nasobrahan kami sa imahinasyon, di ba iyan ay isang deretsahang pag "prejudice" sa amin?
Sino ba ang matutuwa sa ganyan?Tapos di pa kayo nagpapakilala dito.Kung gus2 nyong pakinggan
kayo namin, ilahad nyo sa tamang paraan.Sinusuri nyo ba lahat ng piagsasabi nyo dito?Ako, di ko
babawiin mga sinasabi ko dahil yan ang sigaw ng lahat ng Indie People na tinira nyo dito.Tapos na kami
sa panahong nilelecturan kami ng mga professor namin, may mga sarili na kaming disposisyon.
Matanong nga kita, paano pag sinabi kong crybaby ka rin? Matutuwa ka ba?Inihahalintulad mo kami sa
isang paslit na walang inisip kundi ang pagiging musmos.tsktsk..kawawa naman kmi, sana binigyan mo na lang kami
ng gatas, mabubusog pa kami.
Tinatanong mo ako sa solusyon, alam mo (at alam ko alam mo rin), napakarami ng options natin.
Pero tanungin muna natin kung may sapat na publishers pa ba ngayon nag eentertain sa mga Komiks people?
Sinasabi nyo kaming mga indie (na may kuno pa) ay baluktot pa ang reaksyon, Paano pag sinabi ko rin sayo yan?
Paano kung sasabihin ko sayo na baluktot rin reaksyon mo.Ayos ba sayo?Ok na sana pero nanakit ka ng kapwa mo
at mabilis yong paghukom nyo sa aming mga indies. Sabihin mo nga, kung paano namin makakayanang i-mass produce yong mga
ginagawa namin gayong walang mga lehitimong publisher ngayon ang nagbibigay pansin sa amin bagkus pawang
glamour magazine ngayon ang nagingibaw? Tapos sisihin nyo ang mga nag ii indies kesyo English at Japanese yong
usual na gamit nila? Tingnan, nyo muna ang tanong nyo kung masasagot namin wag yong basta basta nyo na lang kami tinitira,
alam nyo ba ang magiging result nyan?Kawalan ng gana.Imbes na may natitira pang mga kukunti, mawawala na tuluyan
kasi ini intimidate ng iba.Alam mo ba bakit nagsisikap ang ibang Pilipino na makagawa sa international market?
Maliban sa may ibang personal na sagot, gusto nilang magkaroon ng funding para makaya nilang ifund ang
ginagawa nilang lokal comics dahil walang publishers.Ngayon, hinukuman na agad ng iba na hindi daw Makabansa.Alam mo,
naghihintay lang kami ng tamang panahon.Ikaw kaya sa amin, ano mararamdaman mo?Gusto ko ring linawin sayo, kung ano ba ang
Local Market na tinutukoy mo, ang kabuuang Masang Pilipino ba? Ginagawa rin yan ngayon, kaso may nagtutustos ba
para sapat na ma reach out sila? Yong Tanong nyo kasi, napakabroad at masyado pang remote sa ngayon dahil sa epekto ng
globalisasyon sa atin.Hindi nyo kami masisisi na nagbabakasakali na maitaguyod ang komiks sa sarili naming paraan na tingin namin
tama. Bakit di nyo tanungin ang mga publishers o di kaya ang Atlas at iba pang publishers na tuloy tuloy na nag eexist sa
ngayon na pawang glamour at showbis ang iniintindi?Hindi yong mga kawawang indie people na walang sapat na pondo para imass
produce yong pinag gagawa.Ok, balikan ko ang sulosyon, ANG SOLUSYON AY MAGKAISA TAYO KAHIT MAY IBA-IBA Tayong pananaw.respetuhin
natin ang bawat isa.Hindi hadlang ang paggamit ng Japanese, Western Style sa Comics dahil nasa ilalim lang naman sila lahat nito.
Bumagsak ang industriya dahil sa kagagawan ng mga kapitalista na walang ginawa kundi ang palaguin ang "income" at hindi binigyan ng
sapat na "value" ang mga artist at writers.IBA NA NGAYON, mas nagiging exposed ang kabataan sa mundo at iba ibang klase ng ideya,
di natin mahahadlangan yan at sabihin "oy wag kayo magbasa ng Manga o American comics"...pero di ibig sabihin noon na di natin magigising
ang pagiging pagka Makabayan nila.Napakarami ng expression sa ngayon lalo na ang pagsdasalita na ako ay Pilipino. Wag nyong sabihing binibi
Brainwash Kami ninuman dahil may sapat kaming kaisipan at reason sa bawat ginagawa namin na parang katulad rin sa inyo. Madaling sabihin
ang Solusyon, madaling maisip yon, pero sa Aplikasyon ba'y kaya natin agad?
Art? Baka nakakalimutan mo na artist rin ang kausap mo.Bigyan mo nga ako ng ideya kung paano ako mag kaka "sense", professor.Tsktsktsk.
Diyan pa lang, laglag na agad ang argumento mo. Bakit mo tinatanong ang level ng alam ko sa Art? Paano kung tatanungin rin kita?
Gaano ba ka "radical" ang binabato mo sa amin? Panoo kung sasabihin ko sayo na hindi consistent ang mga pananaw mo?Sorry, I don't want
to be rude.Pero gaano ba kalalim ang pagkakaintindi mo sa mga artists? Alam mo ba ang nagdra drive sa amin ng pag iindie comics? Iyon ay dahil
sa "passion namin to create" na kadalasang binabara dahil sa kung ano ano nyong komento na puro lang paninira personal?credible ba na argumento
yon? Di nyo kami naiintindihan bagkus hinahalimbawa mo pa kami sa mga bata tapos tatanungin mo kami tungkol sa art at bigyan ng sense ang pinagagawa
namin?UGH.Naisaisip mo ba ang sentence mo na hindi magkakatugma tugma at lalong nagcoconflict sa mga tanong mo?Sayang..kung gus2 mo pakinggan ka namin,
bigyan mo ako ng sapat na reason mo na naiintidihan mo kaming mga artist..Convence us but never provoke us.Ano bang pagbabago ang tinutukoy mo? Kung tungkol
sa Komiks, nagyayari na ngayon, hindi pa nga lang lumalakas na gaya ng dati.Ikaw, di ka nagpapakilala..bigyan mo ako ng link mo para sapat kitang respetuhin.
Ayokong magbigay ng puna kay Old Timer at sayo kasi di naman tayo magkakilala ng personal, ang ayaw lang namin
ba't masyado kaming nalalait at minamaliit dito at tinatanong kung kami ba ay makabayan at walng kuwenta ginagawa namin? At hindi lang po sa amin nakasalalay ang
muling pagbangon ng industriya, kundi nasa ating lahat na mas may malalim na intindi sa ganitong bagay.Bakit di tayo
magkaisa sa kung saan puwede tayo magkasundo? Kung gus2 mo , ikaw o bigyan mo kami ng publishers, para matulungan naman kaming mga indies at
malabananan natin ang sinasabi nyong Japanese at American comics? At tigilan na natin ang sobrang komento na may halong personal...wala
tayong matatapos nyan.Pag usapan natin kung paano tayo magkakaisa kahit iba iba pa ang paraan natin sa medium, ano sa tingin mo?
O baka, mas gusto mo na tigilan na namin ang pag iindependent comics? O di kaya pigilan namin ang pag gamit ng Ingles o ang pagagamit ng
Manga, ganun ba ang gus2 nyong mangyari? Pano naman ang pag eexplore naming mga artist sa iba pang medium?
Pero sa huli, salamat sa pagtawag ng pangalan ko, medyo nakakataba ng puso yan
at talagang tiningnan mo pa profile ko.:)
Pwede bang mag-comment? Umpisa pa lang sasabihin ko nang panig ako sa sinabi ni brain-dead. Sigurado, maraming "artist" nanaman dyan ang nakatingin ng masama dito. Pero seryoso na.
AYUN, nagbigay ng suggestion si brain-dead: gumawa ng mura at magandang komiks na abot ng lahat. Ang kontra ng mga komikero: malulugi daw.
Kung ganoon, bakit ang tagalog romance pocketbook na nabebenta ng sampu hanggang biente pesos lang sa bangketa e umaasenso pa hanggang ngayon? Hindi naman high quality book paper ang papel, maraming kopya, malaki ang bayad sa mga superstar writer, bakit ito hindi pa bumabagsak hangang ngayon?
Bakit ang Pilipino tabloids, mas mabenta ng mura at tinatangkilik ng mas maraming Pilipino kesa sa English language tabloids?
Tingin ko me punto ang article ni Randy tungkol sa tabloid philosophy.
Alam ko na ang sasabihin 'nyo: pero malaki ang kapital e. Malaki ang puhunan atbp. Malulugi agad.
Ows? Kayo bang mga anime at komikero "artist" ba e me background sa publishing business DITO SA PILIPINAS NG ILANG TAON para sabihin 'yon? BUSINESS ha, hindi creative, BUSINESS. Kung wala, hindi kaya masyadong "preemptive" 'yang mga NEGATIVITY 'nyo?
Okey, me mga priority kayo sa mga pamilya 'nyo, etc. etc. Fine. Your kind the industry right now does not need.
Alam 'nyo ba sa Japan kung saan naghahari ang manga bilang 2nd most published material, e ang mga libo-libong creative people dito e binibigyan ng priority ang industriya nila, at second yang mga pamilya at kung ano pa? Its true. Dahil sa kultura nilang ito na makikita mo rin sa auto at electronics industry nila (to name a few) e me industriyang natatatag. Ang mga employees nila dedicated at lifelong ang commitment sa kompanya. Dahil dyan, binibiyayaan sila ng kompanya. Mutual give and take. Kung sa simula mahirap, lahat mula boss hanggang empleyado, pantay-pantay, dedicated sa business objective nila at di ang personal life o artistic biases nila.
Bakit walang ganyang kultura dito sa Pilipinas? Alam 'nyo, nagkaroon rin ng ganoon noong 1970s at 1980s. Kaya din ng Pilipino e.
Ang problema, sa tingin ko e ang mga comics creator ngayon dyan na nasa snooty "comics is artform" ivory tower na karamihan makikita dyan sa PKMB. Sorry ha? Prankahan lang.
Pahabol lang. Ang manga sa Japan WEEKLY. Daan-daang title at varied. Kahit nagkaroon ng malaking depression sa Japan, ay namyagpag pa rin ang manga sa mga DISCOUNT STORES. Tinatangkilik ng mas maraming hapon ang MURA kahit luma na.
Sa weekly na labas ng manga, paspasan ang paggawa at daan-daang mga assistants ang nagtutulungan. Walang artist's ego.
Kaya kung iba ang mga priorities mo, kung mas importante pa ang magpadede sa baby, ipaaral si junior, o ang ibandera ang galing ng artstyle mo, e hindi ka para dito. Ang pinaguusapan dito e, industry, ang pagtutulungan ng lahat para umangat ang propesyon at kabuhayan nila at hindi ang interes ng nag-iisang self-important "artiste".
Bilis, oras, at efficiency ang malaking factor sa isang industry. Quality pa. Magagawa ba 'yon kung karamihan sa mga comics artist at writer e, nabubuhay sa sarili nilang mundo? Siyempre hindi.
Sana nailahad ko ang ideya ko sa isyung 'yan.
Nagtrabaho akong isa sa mga assistant "ghost" inker kay Buronson diyan sa Japan ng ilang taon. Tama. Work ethic at company fealty. Sacrifice muna bago sarili. Madaling sabihin, mahirap isabuhay but you have to start sometime. Kung maliit ang bayad, bite the bullet, ika nga. Kung di mo kaya, sa iba ka na lang and good luck.
Isa pa, karamihan sa mga manga, di nanggaya o nagpa-impluwesiya sa kultura ng ibang bansa lalong-lalo na noong mid-1960s nang lumabas ang makabagong manga na palayo sa concepts ni Tezuka. Me pagka isolationist pa nga ang mga hapon pag dating sa creativity. Primary ang japanese culture sa mga comics concepts sa manga. Ganoon din sa European comics.
Dito sa Pilipinas, baligtad. Ang gulo-gulo. Karamihan sa mga tao ngayon (LALONG LALO NA ANG KARAMIHAN SA MGA KASALUKUYANG COMICS ARTISTS, WRITERS AT PUBLISHERS) walang alam at walang respeto sa kanilang history, values, beliefs, philosophy, language, etc. Siguro dahil sa pagkabagsak ng authority figures diyan ngayon. Kaya ayan. Bilib na bilib sa gawang amerika at japan at european, etc. etc. Pati pamamaraan kung paano magbenta ng comics, inaaply ang mga prinsipyo sa mayayaman at ibang bansa na di sang-ayon sa kasalukuyang sitwasyon ng reading public.
Sabi Ni Gilbert moncupal:
"Alam ko na ang sasabihin 'nyo: pero malaki ang kapital e. Malaki ang puhunan atbp. Malulugi agad.
Ows? Kayo bang mga anime at komikero "artist" ba e me background sa publishing business DITO SA PILIPINAS NG ILANG TAON para sabihin 'yon? BUSINESS ha, hindi creative, BUSINESS. Kung wala, hindi kaya masyadong "preemptive" 'yang mga NEGATIVITY 'nyo?"
Business Side, bago ka pumasok sa isang business dapat alamin mo muna kung anong papasukin mo, kung malulugi ka ba or kikita sa gagawin mon. "survey" ika nga. Nung 2003 binalak kong mag publish ng gawa ko, pero bago yun nagtanong tanong muna ako sa mga may alam ng komiks at nakagawa na at gumagawa pa. Dami kong info na nakuha. Pero umatras ako bandang huli, dahil ang murang printing cost na pinagtanungan ko ay biglang nag mahal gawa ng bwiset na VAT na yan!
Kaya yang pa background background sa publishing business na ilang taon sinasabi mo ay di ako sang ayon.
P.guamil said:
"Dito sa Pilipinas, baligtad. Ang gulo-gulo. Karamihan sa mga tao ngayon (LALONG LALO NA ANG KARAMIHAN SA MGA KASALUKUYANG COMICS ARTISTS, WRITERS AT PUBLISHERS) walang alam at walang respeto sa kanilang history, values, beliefs, philosophy, language, etc. Siguro dahil sa pagkabagsak ng authority figures diyan ngayon. Kaya ayan. Bilib na bilib sa gawang amerika at japan at european, etc. etc. Pati pamamaraan kung paano magbenta ng comics, inaaply ang mga prinsipyo sa mayayaman at ibang bansa na di sang-ayon sa kasalukuyang sitwasyon ng reading public."
-Sang ayon ako sa'yo dyan. pero wala ka nang magagawa, ganun talaga, pinoy kasi. Ibilang mo na sarili mo dahil ganun kadin.
Hindi kita inaaway hah, suma sang ayon lang ako sa sinabi mo at saka yung iba sa sinabi mo ginagawa ko narin ngayon.
"Is Coching Still Relevant?" Article on p. 8:
"But there's nothing that hard work cannot accomplish. That's how I got out of the barung-barung.
Does he have any advise to those who would work in comics?
"Kailangan nilang pagandahin ang kanilang trabaho. Kailangan nilang magtiyaga, at magka-ambisyon na paunlarin ang kanilang sining, at ang komiks; kailangan din nilang magsikap. HINDI SA LAHAT NG PANAHON AY SALAPI ANG DAPAT ISAALANG-ALANG. They appear to look only after themselves, without thought to art, OR THE READERS WHO PATRONIZE THE COMICS."
Heto pa ang sinabi ng Philippine Comics Review, p. 10:
"Comics artists have a responsibility to themselves AND TO THE FANS--to present nothing save the best they can offer. What many of them are now offering is hardly the best. Coching's achievements should spur these artists to improve. For if there is any one thing which distinguishes Coching's character it is none other than HIS DEVOTION TO HIS WORK, WHICH CAN BE EMULATED. 'Kailangang mahalin nila ang kanilang trabaho," he said, to improve as he has.
Is Choching still relevant?
He will always be."
Real Bluepen:
Tungkol doon sa comment mo ke Mister Moncupal: Siguro kaya mahal, ang mga pinuntahan mong mg printing services e OLD technology. Alam mo bang meron na ngayong mga bago, mura, at efficient printing technologies? Bawat taon me mga seminar ang local printing industry sa Philippine Trade and Training Center sa Roxas Boulevard, Manila. Ba't di mo subukang untahan 'yon?
Pahabol: Kaya di tinatangkilik ng mga kasalukuyang printing companies ang mga bago, mura at efficient printing technologies na ito e dahil sa nakapag-invest na sila ng milyon=milyon sa mga luma nilang mga print machines at systems kaya ang laking hinayang kung ngayon e, papalitan nila ito ng hindi pa nababawi ang investment nila. Saklap no?
Agree po ako sa inyo, Manilaboy. Kulelat nga ang printing dito. Kaya nga tinawag na Third World e.
At kaya kulelat dahil nga sa nasabi ko. Nag-invest na dati ng milyon-milyon ang karamihan sa mga printers sa old Hiedelberg, etc. printing technologies kaya di nila ma-afford na isatabi ito para sa makabago, MURA at efficient na printing technology.
Pero sagabal ba ito para gumawa ng local komiks? Karamihan ba sa target audience ng komiks na nasa lower income class e pihikan sa super quality stochastic printing standard ng First World?
Sa Japan, a First World country, karamihan sa mga manga na ang papel e pang-yellow pages. Pero makakapal, me laman ang istorya, at me originality pa ang art. Black and White nga lang. Pero maganda karamihan.
Contrast sa mga U.S. mainstream Comics ngayon na nasa glossy paper at computer coloring. Oo nga, stochastic ang gamit pero mabenta ba? Hindi. Only the top ten mainstream titles from Marvel and DC sell approximately a little over 100,000 copies a month. Ang ibang 90 to 100 titles ay bihirang maka-30,000 copies. Ang sales nila di mapantayan ang sales ng gahiganteng manga sa Japan o banda desinee' o Fumetti o Gialo sa Europe. At kung titingnan mo laman ng U.S. comics, karamihan nakakasawa. Pang teen-ager, laging gera, vulgar, amateurish ang kwento, gaya-gaya sa anime' etc.
Kailangan praktikal kung karamihan sa mga printing houses sa Pinas e kulelat ayon sa high standards ng isang pihikang "artiste". Ang challenge, makakagawa ba ng maganda at intelligenteng obra pag mura ang papel at presyo para sa lower income class? Kahit mababa ang circulation?
Sa tingin ko, OO. Pag malaki ang response ng public, sigurado, papansinin ito ng mayayamang readers. Original at quality Filipino work, saksakan pa ng mura (para sa kanila). Pag tumindi din ang demand, e di saka mo na i-compile yan. gumamit ka na ng de-kalidad na papel, i-computer printing mo na, gawin mong PREMIUM product, taasan ang presyo, babaan mo ang dami ng copies, at tingnan kung me bibili na tiyak kong meron. Me factual basis o market study ka pa na nauna para gumastos ng malaki para sa premium Pinoy comics.
Actually, ganito rin sa pocketbook e. Nang lumabas ang Da Vinci Code ni Dan Brown, nasa paperback edition lang 'yan. Mura ang print cost at low circulation. Nang mag-click, ayun, gumawa na ng HARDBOUND PREMIUM EDITION na me illustrations at photo guides pa. Bumenta.
Ba't di magawa ang ganyan ngayon para sa original na Pilipino Komiks na di Global?
Manilaboy sir, sa palagay ko po ay masyadong mataas lang ang inyong pihikan at standards. Me maayos namang puting newsprint at printing systems dito sa atin na pupwedeng gamitin di tulad ng dati na me grasa pa tulad ng gawa ng Atlas.
Oo nga't di pantay ang newsprint sa mga first world countries, puro kung magsisimula ka, pwede na.
Kung maganda na ang response sa newsprint comics e di saka mo na ipa-imprenta abroad sa mas de kalidad na papel kung yan din lamang ang gusto nyo at kung sa pag-aaral nyo e, merong maraming bibili nyan dito. Praktikal di ba? Bakit ka gagastos ng pagkalaki-laki agad? Hindi ba't ang Roma ay di nagawa sa isang araw?
Tungkol sa GRAPHIC NOVELS SA U.S.-- palagay ko po kung ganyan agad ang format ng komiks ay mahihirapan tayo pagkat karamihan sa readership market ngayon ay hirap sa pera. Base ko po ito sa napanood kong video ni Randy as Tagalog Romance pocketbooks.
Sa paperbacks. Hindi po. Sa naalala ko ay unang lumabas ang Da Vinci Code sa paperback bago ito nag-hard-bound kasi marami ang tumagkilik dito. Hindi pa kasi sikat si Dan BROWN KAYA INUNA ang paperback. Kung sikat kang author, generally, inuuna ang HARD BOUND. Sa kasalukuyang sitwasyon ng Pinas ngayon, palagay ko, mauna muna dapat ang mura at praktikal na paraan: paper at di muna hardbound o Graphic Novel.
Tungkol sa audience: Ganyan din naman po sa Amerika di ba? Pati sa graphic novel nagdagsaan ang katarantaduhan. Pero di ito dahilan para di gumawa ng maganda, maayos orihinal at higit sa lahat, MAKABAYAN. Kaya nga challenge e. Kung kayo po ay sumuko na, me mga bagong dugo naman dito na di tulad ng mga global diyan, na nagbabalak humarap dito. Naniniwala po ako na para umangat ang kalidad ng readership, kung mass publication ang objective, e nasa publisher at creatives ang burden at hindi sa audience.
Kaibigang Kidlat Romantico.
Umatend ako ng signing ni Dan Brown during the World Writers Conference dito sa Vancouver. Hard bound muna ito bago naging paperback. I have the original signed book by Dan. I had a good conversation with the guy. I didn't like his book, but it was eaten by a lot of people, so be it. Mas na-impress pa nbga ako sa sinulat ni Karen Tulchinsky, THE FIVE BOOKS OF MOSES LAPINSKY. Sabay silang nai-promote during the conference. Ganyan lang naman talaga. Minsan, kabaliwan, kumikita. Kaya lang, tulad ng sinabi ko, small quantity muna ang hardbound. Ito kasi ang ginagamit ng mga publisher to market their books. Walang nagprint dito ng books, esp. fiction, na paperback agad. Seaparate kasi ang contract niyan from Hardbound. Laging hardbound to be used for promo and signing by the authors. Yearly ginagawa ang writers conference dito sa Vancouver where you can meet and talk with writers all over the world. I met Stephen King, Michael Ondaatje (English Patient), WP Kinsella (Field of Dreams - Shoeless Joe) even Salman Rushdie (Satanic Verses) attends every year, even during the time when he was hiding here (in north Vancouver) when Ayatolah Kohmeni sentenced him to Death. Ganito talaga ang kalakaran ng mga publishers dito. Ang Conference dito sa Vancouver tuwing Fall. At tuwing summer naman ay ginagawa ang Surrey World Writers Confrence sa suburb ng Vancouver, sa Surrey, BC. Ito lang ang maganda sa northwest, dahil aktibo talaga sa arts. Dito rin ang yearly world film festival ginagawa at dito mo rin makakadaupang palad ang napakaraming artista at mga directors, writers, producers. Karamihan sa kanila ay down to earth at makakausap mo. Makakapulot ka ng info STRAIGHT FROM THE HORSE'S MOUTH. Tapos puwede kang mag-attend ng mga conferences on Writing, filmmaking, etc., na ang mga resoutce spaekers ay mga practitioners sa field. In fact, kung hindi dahil sa mga filmfest, saan ko mami-meet yung mga Filipino film directors halimbawea ng MASAHISTA at MAXIMO OLIVEROS? Malalaman ko ba kung gaano kinainggitan ng mga taga north America ang napakagandang kulay kayumanggi nina KRISTOFER KING, GARDO VERSOZA at KATHERINE LUNA? maski man ako, lagi akong na-a-attract sa mga Pilipinang may kulay kayumanggi. Napakagandang malasin. Kaya dito, smash hit yung sina Kristofer at Gardo sa mga kababaihan. They just loved their natural tan. Ang mga kalalakihan naman ay magluwaan ang mga mata kay Miss Luna dahil ang ganda talaga tingnan ng kulay ng kanyang skin.
Ngayon, at least ay naliwanagan mo na na hindi nagpi-print ng paperback muna kahi't kelan. Wala pa akong nabalitaang libro na baligtad ang nangyari. Laging Hardbound muna at ito ang copy na ipina-file ng publisher. I don't think they even file a paperback version. Usually, ang paperback ay another publisher ang gumagawa, but somethimes, the original hardbound publishers are also doing the paperback, depending on the contract agreed upon. This principle is practiced both by Canada and the US. But, The publisher in Canada maybe another company, not necessarily the one that's publishing it in the US. It has something to do with Free Trade, and there are too many rules to follow. Too complicated. But, just like in Hollywood, almost half of fiction writers in north America are Canadians.
Ang nakakalungkot lang ng poocket books natin diyan (at naglipana ang mga iyan dito sa mga Filipino stores), ay tulad nga ng nasabi ko nang minsan: "THEY'RE LIKE PORN. YOU'VE SEEN THEM ONCE, YOU'VE SEEN THEM ALL."
Masyadong PALPAKTO (not to be confused with IMPAKTO) ang mga storylines at presentation. Hindi exceptional at talagang walang challenge sa imahinasyon ng mga mambabasa. Walang iniwan ito sa mga gawa noon ni BARBARA CARTLAND. Hindi ko talaga pagsasayangan ng oras at atensiyon. Ngayon, kung PAOLO CUELHO pa ang pag-uusapan, exceptional ito.
Aray! Napagalitan ako ng nag-mamay-ari ng pangalang bicolexpress. Umalis na lang ako sa bicol. Balik na lang uli ako sa Maynila. Manilaboy (palabuy-laboy?)na uli ako. :•D
Well, kung ganyan ho ang tingin nyo ang order ng publishing diyan sa VANCOUVER na sinusunod sa U.S. at sa buong mundo, hindi ko na po pahahabain pa. Bumalik na lang tayo ho dito sa sitwasyon sa Pilipinas.
Sa ganang akin, pag inuna ninyo ang graphic novel format o HARDBOUND graphic novel format dito, e maliit (o wala) kang market. Mahal ang presyo niyang sigurado at ang mga me pera ay generally mas tatangkilikin ang iba pang entertainment alternatives dyan.
Ngayon, kung simpleng newsprint, mura (below Php 20.00 to Php 30.00 probably), decent no. of copies, say 5,000 to 8,000 copies sa simula, black and white interior pages, mas malaki-laki ang market. At dahil sa malaki market, mas marami at diversified ang mga tastes and preferences ng iba't-ibang grupo dito, isa na ang hinahamak ninyong tagalog romance pocketbooks.
Aminado naman na marami ngayong mga tagalog romance pocketbooks ang medyo bumaba ang kalidad ng writing, pero hindi ito nangunguhulugan na walang mga audience market within the income class C, D, at E na tatangkilik sa mas mataas na uri ng entertainemnt quality gaya ng mga binabanggit 'nyo. Kahit sa mga di familiar sa mga uri ng gawa na sinasabi 'nyo, maaring bigyan ito ng pansin kasi hindi masakit sa bulsa at me value pa ang nilalaman (para sa kanya).
Totoo nga na may audience. Kaya lang sayang at ang mga gumagawa nito ay hindi paangatin ang kalidad ng pagsulat nito. Hindi naman tayo angtatalo di ba? Pareho naman tayo ng paniniwala. Nagkakaiba nga lang ang ating tingin. Kasi kung para sa akin, dapat nang I-ANGAT ang CONTENT para maging mababuluhan ang paglimbag nitong mga librong ito.
Ang tungkol doon sa hardbound issue ay iba naman iyon. Ipinaliwanang ko lang sa iyo kung ano talaga ang way ng paglilimbag dito ng libro. Lagi lang kasing ginagawa ang paperback AFTER the hardbound. Hindi rin ako nag-iinsist doon. Sinabi ko lang ang facts vs. fiction.
Sana, yung mga publishers ng romances, medyo taasan naman ang quakity nitong mga librong ito dahil sayang naman. May followers pa, pagbutihin na. Kasi, kapag ang status quo niuotng mga librong ito ay ma-babaon na naman sa ganitong klaseng quality, hindi man ako ang psychic na si EDWARD CAYCE, makakapag-predict ako na mauuwi rin ito sa pagkawala dahil tulad ng komiks noon, nagdeteriorate nang pabulusok pababa ang quality hanggang sa tuluyan nang hindi tinagkilik ng masa. Kaya lahat ay dapat na mag-isip tungkol dito. Hindi porke't may market ay IN THE BAG na ang lahat. Kailangang patuloy na pagandahin ito, improve, innovate.
sayang kung mawawala rin ang mga ito later dahil sa kapabayaan at kawalang concern to achieve a much better quality work to keep the hearts and minds of the masses constantly challenged. Masama bang magsikhay ng ganito?
Kung ang objective po ninyo ay ang paangatin ang content, palagay ko may SPECIFIC audience para diyan sa low income C,D at E market. Hindi ko ho alam kung malaki o maliit pero definitely, may pssibilidad na meron kesa sa kung umasa kayo sa high income class AB.
Hindi lahat ng nasa low income class ang kakagat sa tipo ng naisip ninyong content, pero nasisiguro kong merong audience para dito. Ang kulang na lang ho ay tapang at tiyaga ng comics creatives at publisher para dito. Ang nakapanghihinayang, wala po sa ngayon mga taong ganyan dito. Karamihan ay "global" ang pananaw at sumuko na sa market readership dito tulad ng mga komikero at ng mga anime' fans.
Sa paglimbag ng libro diyan, gaya ng sinabi ko, di ko na pahahabain pa. Me mga titulo ng mga di pa sikat na autor ang naunang nilalabas sa paperback. Pag bumenta at naging aikat ang autor, tsaka ginagawang hardbound. Me iba naman, kung sikat ang autor tulad ni John Grisham, Stephen King, J.K. Rowling, inuuna ang hardbound at sinusunod ang paperback.
Sang-ayon p ako sa sinabi nyo tungkol sa tagalog romances. Kailan nilang mag-innovate. Kailangang me ma-tap silang higher level sa market nila. Tama po kayo. Pero hindi ako naniniwalang babagsak ang pocketbook romance kung mag-concentrate pa ito lalo sa kasalukuyang kalidad nito. Bakit? Sapagkat ang mga nagsawa nang mga readers ay pinapalitan ng mga BAGONG HENERASYON ng readers. Kung babagsak ng tuluyan ang tagalog romance pocketbook ay di dahil dito kundi sa iba pang dahilan. Hangga't mas marami ang mga taong medyo mababaw ang tastes and preferences sa ating lipunan, mabubuhay ka pag ganyan din ang kalidad ang lagi mong nililimbag.
Hindi po masamang maghangad ng tulad ng inaasam nyo. Kung mapapabuti pa ang kalidad ng tagalg romance pocketbook, bakit hindi? Mas makakaigi ito. Pero para mangyari ito, kailangan ng mga creatives at publisher na me tapang at kakayahan para sa ganitong enterprise. Ganoon din sa sitwasyon ng Pilipino Komiks ngayon sa ating bansa. Sandata ng kultura ang tingin ko sa komiks. Para maibangon ito, kailan ang di lang creatives at publisher kundi maramai pang sangkap at participasyon ng marami pang mga interes at pananaw. Ang komiks ay sandatang biswal na talagang napapanahon. Sayang kung di nakikita ng marami ang potensyal nito.
Sabi ni bluepen:
Ano bang ginagawa ko dito? Maayos at tahimik ang buhay ko dati, ngayon dami ko nang kaaway?
Suko na ako! Gusto kong bumalik sa dati, walang kaaway. Kung magpapatuloy ako sa ganitong usapan. Baka di mag laon, masira ulo ko at baka magka high blood pa ako. Nakaka apekto, nakaka bagabag at nakaka konsenya ang mga nababasa ko dito.
Sa mga naka away ko sa pakikipag talak takan dito! HUMIHINGI AKO NG NG TAWAD lalo na sa dalawa nating kabayan na bading. Kung katarantaduhan, nonsense, walang ka kwenta kwenta, batang isip or ano paman ang nasabi ko; Narito ako upang humihingi ng paumanhin, sa mga nasabi ko na sa aking paniniwala ay tama, pero kung ito'y nakasakit sa inyo, PATAWAD PO akin lamang binabahagi ang aking opinion.
Totoong nakakasakit ang mga salitang nababasa natin dito sa blogs ni Randy. At ako'y isa sa naging biktima ng aking damdamin na sa pag tatangol ko'y hindi ko na naisip na ako mismo ang nakasakit sa damdamin ng kapwa ko.
Muli, sa inyong lahat na nasaktan ko. SORRY PO tao lang...
Hangad ko lang ay magkasundo tayong lahat.
Malaki ang epekto sa trabaho at isip ko ang gulo dito sa blog na Randy. Kung hindi nyo matangap ang pag hingi ko ng tawad. Kayo po ang bahala, ang sa akin ay gusto kong bumalik sa dati na walang kaaway at matiwasay na nag tatrabaho.
Randy pasensya na kung nagulo ko ang blogs mo, Sorry talaga... Maraming salamat ulit sa pag imbita mo sa akin dito...
Nawa'y matuto po tayong magpatawad sa isat-isa...
Mahal ko kau, mga kabayan...
Hangang sa muli....
Mabuhay po kayo!!! paalam!!! :)
Oks! bro! Wag ka nang babalik dito! kung gusto mong tahimik buhay mo!
hehe
This comment has been removed by a blog administrator.
Bakit kapag ang gawa nitong mga independent na Filipino Komikeros ay nagagalit ang kabilang panig? Ang kadalasang nababasa ko sa mga comment ay dahil GAYA-GAYA daw sa western books. Now, ito'ng mga POCKETBOOK na tagalog ay pinupuri nang katakut-tako. For one reason. Dahil Tagalog. Pero kapag na-dissect mo ang content, BANYAGA rin. Paano puro KOPYA kay Barbara Cartland at yung mga libro ng Mills & Boon.
Paano natin mai-ja-justify ito? Kung may gusto lang tumugon dito.
Kidlat Romantico, tama ang aking sapantaha. Nang mag-sign si Dan Brown ng Da Vinci Code dito ay limited edition ng hardbound. I have just talked to Chapters Books (the biggest North American bookstore chains). At sana ay maniwala ka sa akin na at least ay 95% ng books are published first in HRADBOUND before paperback. I confirmed this from their purchasing Dept. Baka kasi diyan sa Pilipinas ay iba ang way ng pag-print ng mga books? Ito naman ay FYI lang para sa iyo para hindi ka magkaroon ng hindi accurate na idea. 5% lamang ang ilang book na paperback deretso ang printing. At nalaman ko rin ang dahilan kung bakit. They make more profit this way. Dahil nga, minsan, 14 to 15 times more expensive ang hardbound sa paperback. Ito ang money making scheme ng mga publishers. Take it or leave it. No hard feelings, I hope? Alam kong hindi ka familiar sa Vancouver, so let me tell you one trivium. It has been chosen several times (almost every year) as the MOST LIVEABLE PLACE IN THE WORLD. Ito rin ang tinatawag na HOLLYWOOD NORTH. 85% kasi ng mga napapanood ng daigdig na TV at Movies ay dito ang shooting. Kaya magbigay ako ng ilang sampler. Kung nanonood ka ng CSI, Smallville, X-FILES, HIGHLANDER, hindi iyon sa US. Dito sa Vancouver iyon. Ang problema lang ng crew dito, kapag may street scenes na, tatambakan na ng mga papel na pinakalat sa kalye para magmukhang US. Napakalinis kasi ng Canada. Ang kalye, parang yung mga makikita natin sa mga oldies na pelikulang Tagalog. Ang kalye ng Maynila noon, ayon sa napanood kong CARMEN ROSALES-ROGELIO DE LA ROSA movies, ay NAPAKALINIS.
Siguro, sasang-ayon ako sa iyo, Romantico, kung ang mga Filipino pocketbooks na iyan ay magkaroon din ng sariling, tunay na pilipinong tema ang mga palaman. Pero sa kasalukuyan, PALPAKTO. Gaya-gaya kay Barbara Cartland. Parang patas lang yata ang laban, ano?
-Joemari
Pag binasa po ninyo ang issue last year ng Newsweek, I think (baka mali nanaman po ako) natalo ng Ontario ang Vancouver as the most liveable city in the world.
Paki-check lang po kung ang 95% ng mga fiction at non-fiction hardbound books na 'yan karamihan ay gawa ng mga sikat o kilalang author na me market na. Medyo tama kayo kasi, pag me market ang tema ng libro o sikat ang author, ilalagay ito sa harbound at tataasan ang presyo kasi garantisado siya sa sales nito. Tulad ng mga Harry Potter na nauuna ang hardbound. Kasi nga, me pangalan na ang author. Pag napiga na ng husto ang mayayaman sa hardbound, e di saka na mag paperback para sa lower income.
Ngayon naman po, diyan sa Vancouver at iba pang First World countries kung saan halos lahat ay me kakayahan sa pera, maari namang tama kayo na nauuna nga ang expensive hardbound editions.
Pero kung ang ganitong paraan ng paglilimbag sa mga First World ay susundin natin sa Third World Philippine Market sa kasalukuyan, palagay ko po ay di ito uubra.
Doon naman po sa obserbasyon at bintang ninyo na gaya-gaya ang tagalog romance pocketbooks sa mga tagalog romance pocketbooks ng U.S., ang masasabi ko naman po ay ganito: ipagpalagay natin FOR THE SAKE OF ARGUMENT na tama kayo, bakit kung gaya-gaya ang tagalog romance pocketbooks ay tinatangkilik pa sila hanggang ngayon ng karamihan sa mga Pilipino? at kung ibabaling naman natin ang paningin natin sa kasalukuyang "global" komiks na ginagawa ng Mango, Nautilus, Gerry Alanguilan, Psicom, etc., na lantaran din namang gaya-gaya sa estilo ng U.S. at Anime cartoons at mainstream comics, e hindi ito tinatangkilik ng karamihan? Ang mamahal pa. First class pa ang papel. Computer coloring pa. Ingles pa. Kaya, hindi po patas. Sorry po.
Ipagpaumanhin po ninyo pero hindi po ako makapaniwalang nabasa ninyo ang pagkadami-dami ng mga tagalog romance pocketbook titles ngayon para masabi ninyo na LAHAT o KARAMIHAN sa mga ito ay gaya-gaya kay Barbara Cartland ng U.S. Medyo me mali. Nasisiguro ko po na me mga titulo po diyang kasalukuyang humihiwalay sa pormula. Meron po. Isa pa ho, ano po ang base ninyo para sabihin na ang pormula sa paggawa ng standard na romance pocketbook novel ngayon ay nagsimula o naimbento lang sa U.S. at ke Barbara Cartland? Me mga nabasa po akong mga tagalog romance novel ngayon na hango sa pormula ng mga lumalabas noon sa Liwayway, iniba lang ang factual milieu at settings.
Rr. Romantico. Mali ka.
Go ka rito para makita mo na ang Vancouver talaga ang number 1.
www.cnn.com/2005/WORLD/europe/10/04/eui.survey/index.html
Ayon ito EIU. Ayon sa European union, eto ang list ng 10 best cities in the world.
1. Vancouver
2. Melbourne
3. Vienna
4. Geneva
5. Perth
6. Adelaide
7. Sydney
8. Zurich
9. Toronto
10. Calgary
As you can see, tatlo from Canada ang the best. But the number 1 is still Vancouver. And I agree. I have visited this city 2x before, and I can say that it is the most beautiful in my opinion.
Romantico:
Actually, maski first book ng author, ay hardbound than paperback. Usually kasi, ang reprint, ito ang kadalasang paperback. Kaya nga kung nasa paperback na, mahihirapan ka nang maghanap ng hardbound dahil naubos na. Ang chances mo lang na makabili ng hardbound edition ay kung maghahanap ka na sa mga used bookstores. Baka nga kasi iba diyan sa ating bansa ang way ng paglimbag ng books. Pero dito sa north America ay laging nauuna ang hardbound. Kasi, maski new authors, nagsa-sign ng books to promote them. Walang nag-sa-sign na author sa papaerback. Hindi ko pa ito nakita kahi't kailan. Laging sa harbound lang. At ako'y laging nag-aatend ng book signing at writers conferences. Diyan ba sa Pilipinas, nag-sa-sign ang mga authors sa paperback? Wala kasing ganyan dito.
Baka nga hindi ko pa na-sample-an ang lahat ng Filipino pocketbooks. Pero, maraami-rami na rin akong pinagtiyagaang basahin, at siguro, mga 50 books na binasa ka na, puro Barbara Cartland type ang natunghayan ko. $1 lang ang bawa't kopya niyan dito. Naglipana sa mga Filipino stores dito. Sa aking opinion lang, karamihan sa mga iyan ay puro SCHLOCK ang writing. Grabeng CHUTZPAH ng mga sumulat nito. I won't even be caught dead writing one. Alam ko rin ang quality ng Liwayway noong panahon. I even have a bound copt of Edgardo M. Reyes' SA MGA KUKO NG LIWANANG. At itong mga pocketbooks ay ni wala sa KALINGKINGAN nito. Let's face it. These books are nothing but EXCREMENT. I'd have to experience yet a Filipino pocketbook that would take me to TERRA NOVA. Right now, they're all run of the mill, trite, nonsense, illogical, waste of time.
Sorry, my friend. But, honesty is the best policy.
Kayo po ang masusunod Manilaboy. :)
Este, mabalik ho tayo sa naunang usapan dito. Kayo po, ano naman po ang naisip nyong solusyon sa mga punang nababasa ninyo dito? Lalong-lalo na ho doon sa problema ng pagbangon ng komiks industry. Ano po ang nasa isip ninyo dito? Nabasa ko po sa mga dating posts na me naisulat daw kayo ngayon para sa me lalabas na bagong komiks? Ano po ba ang format nito kung totoo?
Pumunta po ako sa google at hinanap ang world's most liveable cities. Mukha yata pareho tayo mali, Sir Manilaboy. Ayon sa 2005 survey, ang no. 1 most liveable ay DALAWA: Melbourne at Vancouver. Joint ang distinction na ito. Hindi lang po Vancouver gaya ng nai-post ninyo. :)
Actually for the last 15 years, Vancouver has been receiving the votes even by the United Nations. Melbourne has always been second, or third, and I haven't heard this report either from the business community of the European Union or the United Nations that the two cities have tied.
Anyway, I was asked by the editor of the komiks to join in the first issue. I like writing about young people. Their dreams, their hopes, their pains, and even their violence. In north America, the violent tendencies of young people are quite disturbing.
Let me give you an example: Just recently, four boys aged 11, 12, 12, & 13, held up 6 banks, using a fake gun. The story I did for Filipino Komiks is delving on such problem. At first ghlance, the story is over the top, but it is not. It was inspired by a true incident that broke a lot of people's heart. I knew the guy personally and I was affected too. I am writing a book right now, and it is also about teenagers with adult problems.
Of course I don't write true to life inspired stories without laying them out into the realm of fiction. True life is too strange to be written as is. It must be fictionalized. It has to conform to the paradigm of what a good story should be.
By the way, saan mo nabalitaan ito na may sinulat ako sa isang lokal komiks?
Sinabi ni "Silent Reader" sa August 17, 2006 post niya sa entry ni Randy "Business and Artistic Side". Me contribution daw po kayo (Manilaboy) sa Filipino Komiks na ginagawa ni KC Montero.
I-google po ninyo at nasa Wikipedia ayon sa Mercer Quality of Life something something measurement standard. Mga October, 2005 po ang survey at tied ang Melbourne at Vancouver as the most liveable city in the world.
Mabalik ho tayo sa katanungan ko. E kayo po, me naiisip po ba kayong solusyon sa kung paano ang pagbangon ng local komiks industry? Wala po bang base ang mga punang nababasa ninyo dito? Tama lang ba na hayaan natin ang kasalukuyang nangyayari? Me sense ba na dapat "graphic novel" book format agad ang mga gagawing Filipino Komiks ngayon dito sa local book market? Ano po ang palagay ninyo?
Sa aking opinion, ayaw na ng madlang manmbabasa sa dugtungang nobela o yung mga tinatawag na ABANGAN ANG SUSUNOD NA KABANATA. Tapos na ang panahon nitong dugtungang mga kasaysayan. Para sa akin, GRAPHIC NOVEL ang dapat gawin. Hindi gaanong makapal, pinag-isipang mabuti ang story, pinagbuti ang detalye ng drawing, at kung newsprint ang gamit, yung medyo maputi naman nang kaunti. Nasanay na ang publiko sa mga tapusang pocketbook. Ngayon naman ay tapusang Graphic Novel. Ang kagandahan nito, puwedeng mag-reprint later kung maging smash hit. Nagmamadali na ngayon ang lahat ng tao. Wala nang magtitiyaga sa mga abangan ang susunod na kabanata. Kailangang tapusan na lahat. Kung maging favorite ng masa, gumawa ng PART II, III, IV, etc.
Parang, unang libro: ANAK NI ZUMA. Ikalawang libro: Ang APO NI ZUMA, Ikatlong libro: ang Mga APO SA TUHOD ni ZUMA. Kung kinakagat pa rin masa, nariyan naman ang MGA KABIT NI ZUMA at kung anu-ano pang mga kabalbalan ni TITA SWARDING sa DZRH tuwing linggo ng tanghali diyan sa RP, 9:00 PM Saturday naman dito sa Vancouver. :•D
Iyan ang opinion ko. Graphic novel na hindi mahal, hindi makapal, at pinag-isipang mabuti at detalyadong drawing na hindi ginamitan ng PAA NG MANOK. Mabuti na lang, hindi ginamitan ni GERRY ALANGUILAN ng paa ng manok yung ELMER. :•D
Hmm. Maganda po ang opinyon n'yo. Nasisiguro ko pong may particular na market iyan sa lower income class. Basta't abot-kaya nila ang presyo at presentable ang gawa, nasa maayos na newsprint, naniniwala po akong me audience para diyan.
Naniniwala din po ako na me audience sa lower income class para sa mga gawang itutuloy lalong-lalo na kung abot kaya ang presyo, magaling ang distribution, dedicated at committed ang publisher at mga talent nito sa enterprise, at nasa maayos na newsprint ang gawa. Bakit ko nasabi ito? Pagka't kadalasan po ay tigasubaybay pa rin sila ng mga itutuloy na palabas sa radyo at sa tv. Limitado ang entertainment options nila di tulad ng mga nasa higher income class. Siguro po ay mas tama kayo sa inyong pananaw kung higher income class ang pinakaaudience 'nyo para sa tapusang graphic novel.
Pahabol: ang manga sa Japan at mga comics sa Hong Kong at Taiwan na karamihan ay nasa mumurahing newsprint na MAKAKAPAL pa, lumalabas ng WEEKLY, accessible, hindi target market ang upper income class, at karamihan ay ITUTULOY, ay tinatangkilik hanggang ngayon ng milyon-milyong mambabasa.
Kaya lang Kidlat, tandaan sana natin, na dumaan na tayo sa ganitong sitwasyon noon. Napaka-successful noon ng ating komiks industry. At ito'y namatay. Inig sabihin ay pumutla ang mga labi nito at ngayo'y mamad... at walang kabuhay-buhay. Mas malaking kapital ang kakailanganin sa ITUTULOY. Magsimula muna sa Maliitang Graphic novel na pangmasa, tapos, obserbahan ang market. Kapag umangat ito, dahan-dahang ibalik yung itutuloy. Basta kasi nakakita na sila ng napakagandang handa (graphic novels), gaganahan silang ipagpatuloy ang pagkain, di ba? Kailangang ganito siguro ang mas epektibong paraan kung ibabalik ang komiks.
San-ayon po ako diyan bilang isa sa mga pamamaraan para manumbalik ang sigla sa pagbabasa ng Pilipino Komiks sa bansa. Bakit? Sapagkat gaya nga ng nasabi ko, may specific audience taste and preference ho para diyan sa lower income market. Masyado naman akong presumptious kung agad-agad kong sasabihing LAHAT o KARAMIHAN sa kanila ay gusto ang ganyang estilo.
Hindi po ako naniniwalang kung nagawa na ang "itutuloy" dati ay hindi na ito uubra ngayon. Again, naniniwala akong may specific audience taste and preference dito sa lower income market.
Me mga factors para maengganyo ang mambabasa na tangkilikin ang "itutuloy" gaya ng sikat na manunulat o magaling na dibuhista. Pangalan pa lang maaaring madala ang "itutuloy" kahit nagsisimula pa lang. Gayon din ang "concept" ng particular comics feature ng "itutuloy" format.
Kung abot kaya ang presyo, mura ang komiks at me accessibility sa malawak na audience ang "itutuloy" format, regular ang dating, walang dahilan para di tangkilin ito ng maraming tao. Lalong-lalo na kung me konting patimpalak ka pang malalagay dito.
Gaya ng nasabi ko, me audience pa rin sa "itutuloy" pagkat maraming tao ngayon ang sumusubaybay pa rin sa mga "itutuloy' o serye format ng mga tagalog, korean at spanish telenovelas sa telebisyon, sa mga radio drama ng am, sa mga tsismis programs ng radyo at telebisyon. Maniwala po kayo sa hindi, hanggang ngayon buhay pa rin ang serye format dito sa Pilipinas. Kailangan lang na di makakasagabal ang accesibility nito sa tao, sa audience. Para hindi maging sagabal dapat mababa o abot-kaya ang presyo, laging available ang produkto, at siyempre dapat may mass audience appeal ang loobin o "content" nito.
Hindi naman porke't type ko itong si Manilaboy kaya kinakampihan ko, 'no? Pero, parang tama yata ang sinabi niya. Masyado nang restless ang mga kabataan ngayon at saka madaling ma-distract. Kaya medyo malabong magsubaybay ang mga ito sa "itutuloy" style ng komiks. Yung mga telenovela, kaya sinusubaybayan yan dahil libre ang panonood. Hindi na sila bibili para makasubaybay. Sa komiks naman, bibili ka muna bago mo mabasa. May point ka rin, pero, parang mas malapit sa practical ang sinabi ni Manilaboy.
Maiba lang ako ng kaunti, no? Mula pa noong kabataan ko hanggang ngayong nasa 60s na ako, wala pa talaga akong nakilalang tao na tulad ni Manilaboy. Ang di ko malimutan sa iyo, Manilaboy, ay yung napakakinis mong kutis, napakabangong katawan at hininga, at yang mga kissable lips mo, hanggang sa ngayon ay pinapangarap ko. Magpost ka na kasi ng picture mong nude. Sige na naman. Pakiusap lang, Manilaboy, my Jomari, my labs!
Komiks veteran, huwag na lang ganito ang ipost ninyo, kung maaari lang? Masyado na po akong nabababoy dito. 60 pasado na pala ang edad ninyo, dapat ay mag-asawa na kayo sa isang babaing ka-edad ninyo para hindi na ninyo naiisip ang ganyang mga bagay sa inyong kapuwa lalaki. Pakiusap lang po?
Manilaboy: Hindi na po muna ako magpo-post sir. Hintayin ko muna lumipas ang posibleng paningit na nanggugulo sa inyo. Paumanhin po at pasensiya na.
Au revoir.
Post a Comment
<< Home