Sunday, December 30, 2007

APAT NA HINDI: paghanga


Isang bagong web comic ang ibibigay ko sa inyo ngayong 2008.

Ang title nito ay APAT NA HINDI. Walang ibig sabihin ang title nito, nahugot ko lang sa gilid-gilid. Huwag na ninyong isipin kung malalim ang kahulugan nito o hindi, sasakit lang ang ulo ninyo.

Pero kung may foreigner na magtanong sa inyo kung ano ang title nito, sabihin niyo na lang: FOUR NO.

Naipangako ko sa sarili na sa year 2008, mas maraming artistic output ang magawa ko (kesa tsismis hahaha). Sisimulan ko sa web comic na ito. Paalala lang sa 'medyo konserbatibo', mas marami pang brutal na strips ang masasaksihan ninyo sa mga susunod na linggo. Gusto kong hamunin ang mambabasa nito kung dapat ba itong ituring na pornograpiya o sining.

Paki-klik lang ang image para mabasa ninyo ang text.

Monday, December 24, 2007

MALIGAYANG PASKO AT MANIGONG BAGONG TAON SA INYONG LAHAT!!!

Gusto ko lang i-share sa inyo lahat ng blessings at kasiyahan ko na natanggap nitong buong isang taon....

Kita-kita ulit next year!!!!


:)

Sunday, December 23, 2007

KOMIKS CONTEST at PODCAST

Maganda ang pagbibigay ng contest sa komiks tulad ng ginawa ng NCCA. Kahit paano ay makakadagdag ito ng awareness sa medium ng komiks, kahit hindi na sa industry. Ang problema, matagal ko nang napapansin, kapag nagpapa-contest ang NCCA at KWF tungkol sa komiks ay palaging kulang sa pagbibigay ng impormasyon. I'm sure, maraming nagbabasa ng blog na ito ang hindi aware sa contest na ito. Maski ako naman ay naguguluhan sa date at rules at kung anu-ano pang detalye tungkol dito kaya hindi ko rin mai-announce dito sa blog.

Kaya marami tuloy ang nagtatanong sa akin, ano ba ang contest na iyan, sila-sila lang ba? Bakit parang hindi naman yata kasali ang lahat? E kung mapapansin niyo nga, ang lahat yata ng winners at finalists ay mga kasamahan din sa komiks noong araw. Paano naman 'yung iba, lalo na iyong mga wala sa komiks na balak sumabak?

Masasabi ko na dapat sa susunod ay maiayos na ito ng contest committee pati na ang pag-oorganize ng programa para naman hindi tayo makatanggap ng mga puna.

*****

Noong pumunta ako sa party sa Pantranco noong isang araw, biniro ako, "Bakit naman lagi mong tinitira sa internet ang mga beterano?"

Hindi po totoo 'yun.

Kung may mga nabibitiwan akong salita dito ay hindi dahil may pinapaboran ako kundi may mga isyung dapat lang naman talagang bigyan ng komentaryo upang maramdaman natin na importante ang ating industriya.

Ayoko pong maparatangan na kasangkot kahit kaninong grupo (bata man o beterano), gusto ko lahat ay kasama ko. Nagkataon lang na may mga isyu na dapat pag-usapan at mas magandang nasa isang tabi lang ako para magbigay ng komentaryo.

*****


Nang dumalaw ako sa pinsan kong musikero ay naisipan naming gumawa ng podcast dahil kumpleto siya ng gamit sa recording. Ito ang kinalabasan:

http://www.archive.org/details/UsapangKomiksPodcast1

Paki-click na lang ang 'play' button para mapakinggan ang mga pinagsasabi ko. Pinag-aaralan ko pa kung paano maglagay ng podcast player dito sa blog, hindi pala siya ganoon kadali. Baka sa mga susunod na podcast ay madali na ninyo itong mapakinggan at hindi na kailangan pang puntahan ang link gaya ng nasa itaas.

Friday, December 21, 2007

BAGGIE FLORENCIO

Nakatanggap na lang ako ng isang nakakagulat na text message galing kay KC Cordero na namatay na daw si Mang Baggie Florencio. Kung hindi kayo masyadong pamilyar, siya ay kapatid ni Hal Santiago. Kung tawagin siya sa publication ay 'Flo'.

Nagkaroon ng nobela sa komiks noong araw na ang title ay 'Mr. Flo'. Sa kanya kinuha ang hitsura at pangalan ng karakter. Madalas ding gamitin na mga 'side characters' sa komiks ang kanyang hitsura bilang pagbibiro ng mga kaibigang illustrators.

Ang estilo ng drawing ni Mang Baggie ay hawig na hawig kay Louie Celerio, kung hindi nga maglalagay ng pangalan ay mapagkakamalian mo kung sino ang sino. Bukod sa mga huling gawa niya sa CJC-Sterling Komiks ay regular din ang labas ng kanyang drawing sa iba't ibang tabloids.

Malungkot ang linggong ito sa pamilya Santiago kung kailan magpapasko pa naman. Pero gayon pa man, nakapag-ambag na ng kanyang kontribusyon sa industriya si Mang Baggie. Nakikiramay kaming lahat.

Sunday, December 16, 2007

2007: ITO NA ANG SIMULA…

Malapit nang matapos ang 2007, ngayon pa lang ay babatiin ko na kayo ng Happy New Year. Pero siyempre, Merry Christmas na rin!

Pagkatapos ng ilang minuto kong assessment, nalaman ko na napaka-importante pala nitong taong 2007 para sa ating lahat na gumagawa ng komiks, at kahit sa mga bagong papasok sa industriyang ito.

Itong taon na ito ang may pinakamaraming activities tungkol sa local komiks.

KOMIKS CONGRESS

Ginawa ito early this year. Pinasimulan nina Carlo Caparas at Joelad Santos sa tulong ng KWF at NCCA. Bagama’t maraming hindi na-meet na goals, at mayroong mga na-frustrate, pero parang naging starting line ito para gumawa ng sari-sariling hakbang ang iba pang grupo ng mga gumagawa ng komiks. naging kontrobersyal si Direk Caparas hindi lang sa mga datihan kundi sa mga baguhan na rin.

KOMIKS CARAVAN

Nakatulong ito sa awareness ng komiks sa mga lugar na inakala ng marami na wala nang komiks. bagama’t hindi natuloy ang plano ng KWF na sa maraming lugar ganapin ito, at least nalaman nating lahat na meron pa rin palang tumatangkilik ng komiks sa mga suluk-sulok ng Pilipinas. At kahit pa naging kontrobersyal ang naging Caravan ni Caparas dahil nga naging instrumento lang daw ito ng mga kandidato sa eleksyon, malaking impact pa rin ang ginawa ng komiks para pag-usapan.

Araw-araw laman ng dyaryo, tv at radyo ang ginawang pagbibigay ng awareness ni Direk Caparas tungkol sa komiks. Nakatawag ito ng malaking pansin sa iba pang sector. Na-riganized pa rin kahit papaano ang mga beterano ng Pinoy Komiks.

CAPARAS-STERLING

Naging kontrobersyal ang isyung ito na kinasangkutan din ng Mango Comics. Pero ang dami nating natutunan. Ang daming opinion na lumabas. Karamihan ng mga gumagawa ng komiks ay nahasa ang utak sa pag-iisip tungkol sa industry. Nagbalikan ang mga malalaking writers at artists para makagawa ulit ng komiks. Naikalat sa kalsada ang mass-based komiks. Nagkaroon pa ng mga pagtatalo kung dapat pa nga bang ibalik sa bangketa ang komiks o dapat na lang itong ilaan sa mga bookstores.

Mas naging kontrobersyal pa ito dahil ang dami pang isyu na lumabas. Ang pagpasok ng mga indies, ang pag-resign ni Martin Cadlum.

3RD KOMIKON

Itong taon na ito ang may pinakamaraming attendees ng Komikon. Bagama’t maraming nagri-request na bakit hindi gawin sa mall ang event na ito para mas maraming makapunta, ay nalaman ko buhat sa organizer ang dahilan kung bakit nasa UP pa rin ito. Isyu pala ito ng tax at government legalities kaya hindi ko na masyado pang pahahabain.

Maganda ang nangyari dahil nagkaroon na rin ng malaking table ang mga comics veterans courtesy of Orvy Jundis at nakita ng mga bata kung paano magtrabaho ang mga beterano. Nu’ng nakaraang dalawang Komikon kasi ay hindi masyadong nakapag-participate ang mga beterano dahil wala namang kontak dito ang mga organizers.

Sa personal ko namang isyu, nakapaglabas kami ni Fermin Salvador ng aklat tungkol sa komiks. For the first time in Philippine komiks history, nagkaroon ng boses ang ilang gumagawa ng komiks dito sa atin dahil sa libro.

PASKO NG KOMIKS

Napag-usapan sa UP ang isyu ng komiks bilang lehitimong panitikan. Wala namang kumontra, sa katunayan, naging kaisa na natin ang mga national artists, propesor at mga taong eskuwelahan para palaganapin ito. Marami pa ring mga kontrobersya, hindi naman nawawala ito, pero nakatutuwang isipin na nandito tayo sa first stage ng pagbibigay ng awareness sa lahat na ang komiks ay isa nang mahalagang medium na seryosong pinag-aaralan.

PAGKAKAISA NG MGA GUMAGAWA NG KOMIKS

Ang dami nating karanasan ng mga nakaraang tao tungkol sa industry, ang dami rin nating natutunan ngayong taon na ito. Hindi ko alam kung dapat ko nang sabihin ito, pero may gumagapang na para buuin ang isang malaking organisayon ng komiks sa Pilipinas. Wala itong halong pulitika, walang halong showbiz, at walang halong personal na interes kundi para sa kapakanan ng lahat ng gumagawa ng komiks.

Matagal nang kailangan ng industry ang ganitong organisasyon. Ito lang ang nakikita kong makakapagbuo sa ating lahat, kung hindi natin hahaluan ng pulitika at personal na interes. Sa isang seryosong organisasyon, mailalabas natin ang lahat ng isyu, problema at plano para sa industriya ng komiks.

MGA ARAW NA DARATING

Walang duda na ang 2007 ang pinakamahalagang taon sa bagong industriya ng komiks. Dahil sa 2008, nakikita kong mas masigla pa ito. Mas maraming independent groups ang nabubuo na naglalabas ng sari-sarili nilang komiks. Mayroong mga plano ang maraming publishers na gumawa ng kanilang line of komiks at graphic novels. Sana nga rin ay magtuloy-tuloy pa ang CJC-Sterling. Nagbitaw ng salita sa Pasko ng Komiks si Pablo Gomez na bubuhayin niya ang PSG komiks next year. May lalabas pang line of komiks na ‘mass-based’ din at kasangkot na dito hindi lang ang mga beterano kundi mga independent creators. Magkakaroon ng re-print ng mga luma nating komiks—Francisco Coching, Jess Jodloman, etc. Magkakaroon ng reunion ang mga beterano na nasa ibang bansa courtesy of Guhit Pinoy. Dadami pa ang mga palabas sa pelikula at telebisyon na galing sa komiks.


Lahat ng mga nangyaring ito ay parang mga palay na itinatanim natin para sa mga susunod na taon ay magsimula na tayong umani.

Wednesday, December 12, 2007

PALOS


Few months bago mamatay si Mang Virgilio Redondo ay lagi kaming bumibista sa kanyang bahay sa Valenzuela tuwing sabado kasama ko ang komiks illustrator-turned-pastor na si Arman Mercado.

Marami rin akong natutunan kay Mang Vir sa mga kuwento niya noong panahon pa ng CRAF. Ilang libro at babasahing pang-komiks din ang nabili ko sa kanya. Sa katunayan, siya rin ang nagbigay sa akin ng magasing ‘The Philippine Comics Review’.

Balak kasi noon na magtayo ng sariling publication ni Arman, at isa si Mang Vir sa kinuha niyang senior writer at consultant. Ready na ang lahat ng papeles para magpa-rehistro kami sa SEC. May pangalan na rin ang publication na bubuksan—MAJAR LIKHA.

Nagulat na lang ako isang araw nang tumawag si Arman, “Patay na si Mang Vir!”

Nakakalungkot. Kasi alam ko kung gaano kalaki ang naging kontribusyon ni Mang Vir sa Philippine Komiks. At alam ko rin kung gaano kasakit ang makita siya noon sa likod ng GASI kau-kausap ang mga artists para bentahan lang niya ng mga references. Hindi ko lubusang naiintindihan, pero sa nakita ko, at makailang beses kong pagpunta sa bahay nina Mang Vir, naghirap sila. Hindi naman kasing-dukha gaya ng inaasahan ng marami, pero alam kong hindi ganito ang kanilang katayuan noong panahon ng CRAF.

Si Mang Vir, ibinebenta ng mura ang kanyang mga mamahaling libro at rare collections ng kung anu-anong babasahin at mga original arts.

Laging nakasuot si Mang Vir ng sumbreror. Yung sumbrero na suot ni Palos. Biniro siya minsan ni Arman, “Hindi niyo ba hinuhubad ‘yan?”

“Hindi. Para lagi kong naalala si Palos.” Sabi niya.

Nang mamatay siya, ang kuwento sa amin ng asawa, umiiyak daw madalas si Mang Vir. At ang laging sinasabi, “Paano na ang Palos ko?”

Tanda ng isang manunulat na nagmahal ng husto sa kanyang likha.

Sa kahirapan ng buhay, ibinenta ni Mang Vir ang ‘karapatan’ ng Palos kay Bernard Bonnin (ayon sa pagkakaalam ko) dahil ito ang naging bida nang maging pelikula nga itong Palos.

Ngayon, isa sa lineup na magiging telenobela sa Channel 2 ay itong Palos:

http://tagpuan.com/jake-cuenca-on-abs-cbns-palos/

Hindi ko alam kung sino ang ilalagay nilang creator nito. At hindi ko alam kung tatalakayin nila sa kanilang feature na ‘the making of…’ (usually ay nagaganap ito tuwing bagong magsimula ang telenobela) ang orihinal na manlilikha nito sa komiks. Kung si Bernard Bonnin ang ilalagay nilang may hawak ng ‘karapatan’ nito, wala na tayong magagawa dahil naipagbili na ito ni Mang Vir.

Pero sana, sa puso nating mga tagakomiks, at sa lahat ng makakabasa nito:

ANG PALOS AY MULA SA KALULUWA AT PUSO NG REDONDO BROTHERS.

At sa magkapatid na iyan, kina Nestor at Virgilio, kay Mang Vir dapat ialay ang Palos.

(Larawan sa itaas, mula sa video48.blogspot.com)

PASKO NG KOMIKS 2007 PIC


Picture lang siya ng Pasko ng Komiks na nangyari sa UP Diliman kahapon. Basta picture lang siya. Wala munang chika, pasko na e. Kuha ni Mario Macalindong.

Saturday, December 08, 2007

KOMIKS BILANG INSTRUMENTONG PULITIKAL

Dito sa Pilipinas, nagiging pulitikal lang ang komiks tuwing darating ang eleksyon.

Nagagamit ito ng mga pulitikong kumakandidato para sa posisyong tinatakbuhan. Masa pangunahing ang oryentasyon ng komiks. At ang isa sa ‘pinakamagaan’ na reading material na pag-aaksayahan ng panahon na basahin ng masa ay ang komiks. Dahil biswal ito, mas madaling ipaunawa sa isang karaniwang Pilipino ang buhay ng isang pultiko kesa hainan siya ng isang makapal na libro o kaya ay mga polyetos na nakasulat ang kung anu-anong achievements, awards at plataporma. Sa porma ng komiks, nandoon na lahat ng dapat ipahayag ng isang pulitiko.

Ngunit kung pakasusuriing mabuti, ang ganitong mga materyales ng komiks tuwing panahon ng eleksyon ay nagiging ‘propaganda’ lamang. Kung minsan nga ay makakabasa ka ng napakaraming eksakerasyon para lang makumbinsi ang babasa na ang pulitikong ito ay siyang karapat-dapat na mamuno. At kung minsan pa ulit, ni wala kang mababasang plataporma o plano para man lang sa bayang nasasakupan. Mas naka-emphasize pa ang pakikipagbarilan niya (kuno) sa mga drug pushers at carnappers kesa maglatag ng solusyon sa totoong problema, tulad ng kahirapan at edukasyon.

Sa kabaligtaran, mayroon ding mga komiks na inilalabas para naman sa kalabang pulitiko. Ang laman naman nito ay kasiraan ng kabilang kampo. ‘Black propaganda’ naman ito. Strategy ito ng mga pulitiko kung alam nilang medyo malakas-lakas ang kalaban. Nagiging instrumento ang komiks para siraan ang kabila.

Sa panahon ng eleksyon, ang komiks ay hindi isang likhang sining, hindi rin ito panitikan, at lalong hindi ito negosyo (sa publisher/campaign manager siguro, pero hindi sa buong industriya). Ang komiks ay isa lamang kasangkapan na ipinamumudmod (parang de-latang sardinas) para kunin ang simpatya ng botante.

Ngunit kahit walang eleksyon, mayroong mga komiks na inilalabas (kalimitan ay sa ‘underground’) na ang pangunahing ipinapakita ay ‘political ideology’. Ilang halimbawa ang ‘BREAKTIME’ na inilabas LEAD (Labor Education and Assistance for Development, Inc.) at ‘MITSA’ na inilabas naman ng BUGKOS (Pambansang Sentro sa Sining at Panitikang Bayan) at BAYAN (Bagong Alyansang Makabayan).



Sa kuwentong ‘Mga Bakas ng Pagsasamantala at Pakikibaka’, ipinakita ng manunulat na si Nerissa Reyes ang kasaysayan ng Pilipinas sa ilalim ng mga Amerkano. Nakapaloob dito ang mga factual na pangyayari tulad ng ‘Military Bases Agreement’, ang ‘Bohlen-Serrano Agreeement’, ang Anti-Bases Coalition ni Sen. Jose Diokno, at iba pa.

Isa ring kuwento na may ganitong paksa ay ang ‘Kung Wala na ang mga Base…” kung saan inilarawan naman ang teknikal na aspeto kung bakit kailangan mawala ang US bases sa Pilipinas.

Sa kuwentong ‘Lupa’ ni Skye, ipinapakita ang isang gobernador na mayroong private army na gumigipit sa mga magsasakang kanyang nasasakupan. Isyu dito ang patayan at kidnapping ng karaniwang mamamayan.

Maging ako man, noong taong 2000, ay kinomisyon ng Amnesty International, Pilipinas at UATC (United Against torture Coalition), upang gumawa ng komiks tungkol sa isyu ng torture dito sa bansa. Ipinanood sa akin ang isang video ng mga tortured victims, interviews, at mga dokumento, at mula doon ay ginawa ko ang kuwento.

Sa ‘underground scene’, naglipana ang mga komiks na may isyung pulitikal. Makakabasa ka ng mga ideologies ng kung anu-ano—Marxirst, Maoist, Anarchist, Nazism, etc. Mayroong ‘politically-correct’ at ‘politically-incorrect’. Lahat ng ito ay nakapaloob sa ‘political komiks’.






Dito sa atin, mahihirapan sa ‘mainstream’ ang ganitong uri ng komiks. Unang-una, maselan ang mga paksa, lalo pa’t mainit ngayon ang isyu tungkol sa ‘terorismo’. Ikalawa, sino lang ba ang market ng ganitong komiks? Sino lang ba ang makaka-relate sa iyo kung ang isyung tinatalakay mo ay imperyalismo, burukrata kapitalismo at pyudalismo?

Sa ibang bansa, maraming mga ‘political comics’ ang lumalabas sa mainstream. Hindi dahil sa ‘matataas ang lebel ng pang-unawa’ ng mga nasa ibang bansa kundi dahil iba ang approach nila sa pagsasalarawan ng mga isyung pulitikal. Hindi propaganda, kundi normal na aklat na nagsasalaysay ng kalagayan ng lipunan.

Sa graphic novel ni Will Eisner na pinamagatang ‘The Plot’, ikinuwento niya ang lihim ng ‘The Protocols of the Elders of Zion’. Ayon sa mga pag-aaral, ang ‘Protocols’ ang naging dahilan kung bakit marami ang galit sa Hudyo, isa na rito si Hitler. Ito rin ang hinihinalang nagpaalab sa damdamin ng mga ‘racist’ kung kaya nabuo ang Nazi, Ku Klux Klan, at iba pa.

Sa ‘Persepolis’ ni Marjane Satrapi, ikinuwento niya ang kalagayan ng Iran at kung bakit ipinadala siya ng mga magulang sa France upang doon na manirahan.

Sa ‘In The Shadow of No Towers’ ni Art Speigelman, isinalaysay niya ang pagsabog ng Twin Towers noong September 11, 2001. mababasa dito ang mga isyu ng terorismo.

Sa ‘The Fixer’ ni Jo Sacco, nagbigay siya ng komentaryo sa pagkakaroon ng digmaan sa Serbia.

Sa ‘The Death of Thomas Scott’ ni Chester Brown, ipinakita niya ang political resistance laban sa pamamahala ni Louis Riel.

Sa ‘Deogratias’ ni Stassen, ipinakita niya ang kalagayan ng Rwanda sa pamamahala ng mga French armies.


Ang mga ‘political komiks’ na aking nabanggit ay isang tulay kung bakit ang midyum ng komiks ay hindi lang nabibilang sa sinasabing ‘entertainment’. Ito ay magiging mitsa rin ng paniniwala, pilosopiya at ideolohiya. Mapapaalab nito ang damdamin, matututo tayong magsuri sa ating paligid at makikita natin ang lipunan na hindi nakikita ng iba.

Naniniwala ako sa kasabihang: ‘Art is truth without violence’. Katulad ng prosa, pelikula, at painting, ang komiks ay magiging isang matibay na istrumentong pulitikal sa malapit na hinaharap.

Sa susunod: KOMIKS BILANG TAGAPAGHATID NG PAG-ASA.

Friday, December 07, 2007

DAYO report




Wednesday, December 05, 2007

KOMIKS BILANG SALAMIN NG BUHAY

Nagsimula ang lahat sa isang cartoon character (‘Yellow Kid’ sa Amerika samantalang ‘Kenkoy’ naman sa Pilipinas). Mula rito ay ipinanganak na ang iba’t ibang kuwento sa komiks—mula sa adventure, pantasya, katatakutan, drama at love story.

Sa American comics, ang 80% ng genre na kanilang inilalabas ay patungkol sa superheroes at mga pakikipagsapalaran nito. Sa superhero genre na-develop ng husto ang dynamic na visual storytelling sa komiks dahil sa maaksyon nitong mga eksena, mga anggulong malilikot, mga eksaheradong galaw at diyalogo.

Samantala, ang malaking porsyento ng mga kuwentong inilalabas sa Pilipino komiks ay palagi nang sa drama/melodrama at magic-realism o pantasya kaya ang dinamikong visual storytelling dito sa atin ay hindi kapareho ng sa American comics.

Kagaya rin ng sa Japanese comics na ibang-iba rin ang porma ng storytelling..

Ang lahat ng ito ay salamin ng kultural na pananaw ng magkakaibang lahi.

Matagal na panahon na itinuring ng marami ang komiks bilang ‘funnies’ o isa lamang panlibang at pampalipas oras. Kumbaga, ang role lang nito ay para kunin saglit ang panahon ng mambabasa at huwag na siyang pag-isipin pa ng matagal. At kung maaari ay huwag na itong makaapekto sa kanyang buhay at pananaw.

Sa nakaraang dalawampung taon, mayroong mga indibidwal na may ibang paniniwala tungkol sa midyum ng komiks. Si Art Speigelman, halimbawa, nang ilabas niya ang ‘Maus’ at maging kauna-unahang komiks na nakakuha ng Pulitzer Prize, ay isang comics creator na may ibang panlasa at ‘vision’ para sa komiks.


Sa kasalukuyan, ang mga creators gaya ni Speigelman ay maituturing nating ‘movement’ ng ‘pagpapaangat ng nilalaman ng komiks para sa kamalayan ng mambabasa nito’. Dahil sa nabuksan na sa publiko na ‘puwede pala ito sa komiks’, maging ang mga superhero stories nila ay umangat din ang lebel ng ipinapakitang istorya (bagama’t pantasya pa rin) na makikita sa gawa nina Alan Moore at Frank Miller.

Sa Pilipinas, dahil nakakawing tayo sa drama/melodramang mga istorya, mas malapit-lapit tayo sa reyalidad ng buhay. Halimbawa, ang kuwento noong araw nina Pablo Gomez at Clodualdo del Mundo ay normal na pagpapakita ng buhay dito sa Pilipinas. Ngunit dahil nga ‘komiks lang’ sa taguri, nagpapakita pa rin sila ng eksaherasyon sa mga eksena at pangyayari na kung pakaiisipin natin ay hindi naman puwedeng mangyari.

Halimbawa, sa mga pelikula ni FPJ kung saan ang kuwento ay umiikot lang sa labanan ng mga sanggano at alagad ng batas—mga kuwentong totoong nangyayari sa reyalidad—na hinaluan ng eksaherasyon. Naka-dalawampung putok na yata ang caliber 45 ni FPJ ay hindi pa ubos ang bala, nakipagbarilan siya ng sabayan sa sampung goons pero nauunahan niya pang pagbabarilin ang mga ito, at ang pinakamalala, nagbabarilan na ay nagdadaldalan pa ng kung anu-anong dialogues na aabot ng sampung minuto ang sagutan.

Subject for exaggeration ang komiks dahil nga ang primary function nito ay bilang entertainment lamang—noong mga panahong iyon.

Ngunit maraming likha sa komiks ang walang eksaherasyon kundi pagpapakita lamang ng totoong pangyayari sa buhay. Halimbawa, ang short story na ito ni Lualhati Bautista na pinamagatang ‘Mga Tanong Mga Sagot’ kung saan isang tumatandang ina ang nagkaroon ng pagtatanong sa sarili na kung hindi kaya siya nakapag-asawa ng maaga ay malayo pa kaya ang mararating niya sa buhay.


Sa kuwentong ito ni Fermin Salvador na pinamagatang ‘Met Crystal’, kung saan isang Pilipinong nagtatrabaho sa Amerika ay pagpapakita ng pagkakaiba ng dalawang kultura patungkol sa isyu ng seksuwalidad.


Sa kuwentong ‘Marami pa ring Tanga sa Maynila’ ni Rading Sabater, kung saan ipinapakita ang tunay na hitsura ng lungsod na kahit ang mga taong dito na lumaki ay marami pa ring hindi nalalaman.


Mabibilang pa sa daliri ang ganitong uri ng kuwento sa komiks ng Pilipino. Sumusundot-sundot lang ito sa mga short stories, at lalo pang mas madalang sa mga nobela. At kalimitan pa, mga babaeng manunulat ang nagsusulat nito sa nobela—Elena Patron, Nerrisa Cabral, Gilda Olvidado, Ofelia Concepcion, at iba pa. Paboritong paksa ang isyung relationship at problemang pampamilya. Ngunit nasa lebel pa rin ng ‘entertainment’, iyan ang ‘sumpang’ kailanman ay hindi maalis-alis sa komiks.

Sa Western comicbooks, gaya nga ng nabanggit ko, may ‘silent movement’ na nagsusulong ng mga kuwento na kasing-taas ng mga isinusulat ng mga literary writers at mga manunulat na nasa akademya. Ito ang mga komiks na walang halong eksaherasyon, walang ‘flowery elements’, at higit sa lahat, wala ni katiting kang matatawag na ‘funnies’.

Halimbawa, sa likhang ito ni Miriam Katin na pinamagatang ‘We Are On Our Own’, kung saan inilarawan niya ang karanasan nilang mag-ina sa pagtakas nila sa Germany noong panahon ni Hitler (pamilya sila ng Jew), ay naging tapat sa tunay na kalagayan ng mga Hudyo sa mata ng mga Aleman at Ruso.

Sa kuwentong ‘Chicken With Plums’ ni Marjane Satrapi, inilarawan niya ang buhay, pag-ibig at kamatayan ng kanyang tiyuhin na may makabagbag-damdaming rebelasyon sa dulo kung bakit ito namatay.

Sa ‘Pedro and Me’ ni Judd Winick, ikinuwento niya ang lahat-lahat ng karanasan niya sa MTV Real World (parang Pinoy Big Brother dito sa Pilipinas), kung saan nasaksihan niya ang masakit na kamatayan ng ka-housemate na isang bakla.

Ang mga komiks na ito ay salamin ng totoong buhay. Wala ritong bayani, walang bida, walang kontrabida, lahat ay sumasabay lang sa agos ng mga pangyayari.

Sa reyalidad, ang lahat ng tao ay may kani-kaniyang dahilan bakit sila bida at bakit sila kontrabida. Wala silang ‘fixed role’ tulad ng mga napapanood natin sa pelikula at nababasa sa ‘komiks’. Ang role lang nila ay kung paano makipamuhay sa mundong kanilang ginagalawan.

*****

Kung ang komiks ay bunga ng 20th century culture, ang kasalukuyang dekada naman ang panahon kung saan ang kontribusyon ng komiks ay hindi na matatawaran mapa-‘entertainment’ man o panitikan.

Magkakaroon ako ng series of articles tungkol sa mga modernong anyo, makabagong nilalaman at pagtanaw sa komiks. Gusto kong itaon ito habang papalapit ang ‘Pasko ng Komiks’ na gagawin sa UP Diliman. Naniniwala ako na panahon na para mapag-usapan sa akademya ang mga bagay na ito upang sa mga susunod na panahon ay hindi na natin masasabing GUMAGAWA LANG kami ng komiks.

Dapat ay: KAMI AY GUMAGAWA NG KOMIKS!

Sa susunod: KOMIKS BILANG INSTRUMENTONG PULITIKAL

RENE VILLANUEVA PASSED AWAY


Writer Rene Villanueva has passed away last December 3.

You can visit his wake at Sanctuarium in Araneta Corner Quezon Avenue until dec.7. He will be laid on Dec. 8 at UP Diliman (Fairies Garden).

His famous works as writer include Batibot, May Isang Sundalo, Asawa, Kaaway sa Sulod, The Bomb, Watawat, "Botong" (Carlos Francisco LifeStory), Tiktipaklong ,Ibong Adarna and more.

PASKO NG KOMIKS

Event Details

Date: December 11, 2007 (Tuesday)
Time: 8AM - 6PM
Place: Claro M. Recto Hall, Faculty Center, UP Diliman, QC

Should you have any problems or concerns, please contact Tin Mandigma at readordie.ph@gmail.com.

Program Guide

Morning Session:

Moderators:

Professor Michael Chua (Department of History)
Ms. Sally Eugenio

8 AM - Registration

8:30 AM - Opening Remarks - Professor Virgilio Almario (National Artist for Literature; Dean, UP College of Arts and Letters)

9:00 AM - Patrick Flores, Gerry Alanguilan, Glady Gimena (Komiks in Philippine culture and history)

11:00 AM - Dennis Villegas, Orvy Jundis, Pablo Gomez (The study and collection of komiks)

12:00 PM - Lunch Break

Afternoon Session:

Moderators:

Professor Vim Nadera (Director, UP Institute of Creative Writing)
Ms. Sally Eugenio

1:00 PM - Ofelia Concepcion, Vivian Limpin, Elizabeth Chionglo, Joannah Tinio-Catinglo, Gilda Olvidado (Women in komiks)

3:00 PM - Carlo Vergara, Andrew Drilon, Andrew Villar, Carlo Pagulayan, Randy Valiente, Jonas Diego, Melvin Catinglo, Rey Tiempo, Victor Balanon, KC Cordero (Creating komiks)

5:00 PM - Emil Flores, Romulo Baquiran, Lawrence Mijares, Bobby Yonzon (Synthesis)

Closing Remarks - Bienvenido Lumbera (National Artist for Literature)

As you can see, this is not a formal academic gathering, but a symposium which may be the basis of a future and perhaps more comprehensive conference. The symposium will hopefully serve as a means for komiks artists, writers, historians, and literary scholars and critics to exchange views and opinions about komiks and the komiks industry. The organizers have tried to keep the program as flexible as possible to accommodate the open nature of this exchange. Except for the opening track, which will delve into the history of komiks and its place in Filipino popular culture, the afternoon sessions are not structured as critical presentations but as discussions. Papers will not be read so--as per the questions of several guests--please do not feel pressured to come up with abstracts or Power Point slides. At least not for this particular symposium. ;)

Partner Groups and Sponsors

UP College of Arts and Letters
UP Institute of Creative Writing
Komikera
New Worlds Alliance

National Book Development Board
Mango Comics
Powerbooks
Martin Cadlum

Registration

The symposium is free and open to everyone. However both speakers and attendees will be asked to register at the reception table, which will adjoin the entrance of Claro M. Recto Hall. Your names will be listed in the guest list.

Exhibit

An exhibit of komiks artwork will be on display at the FC Gallery 2 from December 8 to December 14. The exhibit is curated by Komikera. We will forward details of the exhibit and its opening on December 8 in another email.

Cosplay

There will be a cosplay activity on December 11 organized by the New Worlds Alliance. Members will be coming dressed as their favorite comics characters (Zuma!).

Tuesday, December 04, 2007

HINDI NAMAN SILA PAREHO NG 'TITLE'




*****

Mabibili na sa lahat ng bookstores ang ikalawang isyu ng TOPAK Humor Magasin. Hatid sa inyo ng PsiCom.