Saturday, June 30, 2007

ILOILO KOMIKS CARAVAN REPORT

Kararating ko pa lang sa Manila galing sa dalawang araw na worshop sa West Visayas University, Iloilo City. Sabik kaagad akong makahawak ng computer dahil ilang araw din akong walang access sa internet. 3 days lang akong nawala e 156 na kaagad ang inbox ng isa kong email address, ‘yung isa naman e 84. Grabe! Siguro pag nawala ako ng isang linggo, baka magsara na ang email ko dahil sa bigat.

Anyways, kuwentuhan ko muna kayo ng mga experiences ko sa Iloilo habang nagri-relax muna ako dito sa bahay.

Dumating kami ng umaga—with Karl Comendador, Ofelia Concepcion, Glady Gimena at Minda Limbo from Komisyon sa Wikang Filipino sa Hometel kung saan dito kami nag-stay for 3 days. After ng almusal ay dumiretso kami sa Rehiyons Sentro ng KWF to meet Mrs. Arenga—head ng KWF sa Iloilo. Pagkatapos ay tumuloy din kami sa opisina ng president ng university para ma-meet din ang ibang tao, hindi namin na-meet ang president ng West Visayas University dahil eksakto namang nasa trip sila sa ibang probinsya.

Pagkatapos ay kuwentuhan na kaming apat. Then pasyal sa kung saan-saan, gusto muna naming ma-feel ang lugar. Sa tinagal-tagal na panahon, doon lang ulit ako natulog ng 9:30pm. Nagising ako kinabukasan ng 5am, nag-jogging ako para medyo energetic naman ako pagdating sa classroom.

Day one ng workshop.

Mainit ang pagtanggap sa amin ng mga tao doon. Mga teachers, students at guests ay natutuwa dahil sa pagkakaroon ng ganitong workshop. May konting program, kantahan, speeches, at kainan.

After ng program, naghiwalay na ang mga workshoppers, writers at artists. Ginawa ang workshop proper sa conference hall. Mas maraming umatend sa art workshop, at karamihan ay mga high school and college students. Samantalang sa writing ay mga teachers at faculties ng iba’t ibang eskuwelahan sa Iloilo. May mga dumayo pa galing sa probinsya ng Antique. Sa art workshop, may umatend pa sa amin na dalawang animators.

Ang ganda ng resulta, makikita sa mata ng mga bata. Nakipagkuwentuhan ako sa isang teacher, first time daw kasi itong mangyayari dito sa Iloilo. Hindi ko alam kung itong komiks workshop o ang ganitong klase ng workshop mismo.

Lunch break, bigla kaming nagulat nang biglang sumulpot ang isang batikang dibuhista na alam kong kilala na maraming tagakomiks dahil part siya noon ng Filipino Invasion sa US comics noong 70s…si Art Geroche. Tuwang-tuwa siya dahil nagkaroon ng ganitong workshop sa Iloilo. Halata din ang pananabik nang makita niya sina Tita Opi at Mang Karl na naging kasamahan din niya noon sa Atlas.

Nag-invite ng dinner ang pinsan ko na taga-Zarraga, Iloilo, binalikan kami ni Mang Art ng hapon, isinakay na niya kami sa kotse niya at sumama pa siya sa Zarraga para lang makasama kami ng matagal.

Day two ng workshop.

Mas lumalim na ang talakayan tungkol sa komiks. Nag-introduce na ako ng form ng komiks ng Pilipino at ang kaibahan nito sa American at Manga. Siyempre, ipinakita ko sa kanila sa isang simpleng paraan na madaling maintindihan ng bata. Nakanganga din ang lahat ng pina-drawing ko ng on-the-spot sa blackboard si Mang Karl. Gulat na gulat sila sa ganda.

Lunch break, bigla na namang sumulpot si Mang Art. Kasabay pa naming nag-lunch. May dala siyang mga coloring books at magazine, ito ang ginagawa niya ngayon dahil bukod sa mayroon na siyang learning center para sa mga bata ay mayroon din siyang printing press.

Nalaman ko na gumagawa na pala ulit siya sa Hiligaynon magazine, ipinapadala lang niya ang trabaho dito sa Manila.

Hapon, nagkaroon ng bigayan ng certificates sa mga students. Mayroon pang ‘patotoo’ sa mga writers. Kuwento ni Tita Opi ay may umiyak pang attendee sa kanila, dahil parang ayaw pa nilang maniwala na tapos na ang 2 days na workshop. Gusto pa nila ng extension. Kahit nang magtapos ang klase namin, nilapitan ako ng mga bata, pati cellphone number ko e hiningi. Ibinigay ko na lang ang link ng blog ko, kaya madadagdagan na naman ng regular visitors itong blog.




Whiteboard lessons.




Gumawa ang ilang writers ng script at ipina-drawing naman sa mga artists.

Dr. Isabel Martin, Komisyoner ng KWF sa Hiligaynon at Kanaray-a.

Itinuro ko ang technique sa tamang pagsisimula ng pagdu-drawing.

Itinuturo ni Mang Karl ang basic na pag-drawing ng ulo ng tao.

Glady Gimena. Art Geroche at Karl Comendador.

Art Geroche at Karl Comendador sa likod ng mural na ginawa ni Mang Art.

Naglalabas si Mang Art ng postcards para sa mga dayo sa Iloilo.

Isa sa coloring book na inilalabas ni Mang Art.

Latest na trabaho ni Art Geroche na lumabas sa Hiligaynon magasin.

Departure.

11am ang flight namin pabalik ng Manila. Sumulpot na naman si Mang Art ng 9am. Talagang halata mo sa kanya na sabik siyang makasama pa kami ng matagal, siguro kung hindi dahil sa higpit ng schedule namin, baka namasyal pa kami sa kung saan-saan.

Nangako siya na susuporta sa program na ito para sa komiks. Nag-iwan din siya ng pagsuporta sa mga bagong komiks na lalabas at willing siyang gumawa ng painting para gawing cover ng komiks.

Habang naghihintay kami ng eroplano sa airport, nagkuwentuhan kaming apat, si Mang Karl, Tita Opi, at Glady. Magandang experience itong nangyari. Ang dami naming lessons na natutunan, at ang daming naming napag-usapan tungkol sa komiks, lalo na itong mga napapabalitang new players na balak ding maglabas ng komiks, actually dumadami na talaga. Hindi ako satisfied noong nakaraang Komiks Congress pero tingin ko ay ito na ang resulta ng hype at promotions na ginawa nina Joelad Santos at Direk Caparas kaya ang daming kumakausap sa grupo na maglalabas din ang iba pang businessmen ng komiks. Maganda ito para sa industry. Pero iba na ang mga tao ngayon, sa dami ng mga experiences ng mga tao sa local komiks publication, nakaranas na sila ng sarap at hirap sa linyang ito, sa tingin ko ay mas mapagmatyag na sila ngayon. Isa na ako dito, ayoko nang maulit ang nangyari sa akin noon. 300 pesos lang ang sisingilin ko ay ginawa pang tseke, postdated ng 1 month. Hindi na kayang takutin ang mga writers at artists ngayon, dahil pare-pareho na kaming nag-suffer noon.

*****

Na-interview ako ni Gary Rodriguez para sa ComicNews.Info . Panahon na rin siguro para hindi lang ang mga Pilipino nating artists ang mapag-usapan sa comics world kundi ang Filipino industry mismo.

Narito ang mga tanong sa akin: An Interview With Randy Valiente, Artist and Advocate for Philippine Komiks

Wednesday, June 27, 2007

ILOILO KOMIKS CARAVAN

Bukas ng umaga ang alis namin papuntang Iloilo para sa 2-day workshop. Kung taga-Iloilo kayo, narito ang mga details:

PAGSUSULAT AT PAGDIDIBUHO SA KOMIKS

June 28-29, 2007 (Huwebes at Biyernes)
9:00 am - 5:00 pm
West Visayas University, Jaro, Iloilo

Speakers for komiks scriptwriting:
Ofelia Concepcion
Glady Gimena


Speakers for komiks art:
Karl Comendador
Randy Valiente


*****
Sabay pang lumabas ang dalawa kong komiks na nai-drawing para sa US (Headlocked) at UK (Eleventh Hour) comics. Pareho na silang available ngayon. Nasa ibaba ang mga press release.


Wrestling Themed Comic Book to Hit Shelves in July

Markosia Enterprises, in association with Visionary Comics Studio, announced today its release of Headlocked , a dramatic series based on the world of professional wrestling. The series focuses on Mike Hartmann, a skinny theater major and his unlikely journey to become a pro wrestler. “Basically he gets dragged to a WWE-style wrestling match and he gets caught up in the show,” explains series creator Michael Kingston. “A lot of wrestlers start out as fans. At some point they’ve all had that moment where they see something amazing in the ring and in their head they say, “I want to do this.” Well that happens to Hartmann in a big way.
Read more...


Eleventh Hour #1 - Out Now!!!!!!!!

Featuring tales of vampire hunters and their prey, condemned prisoners returned from the afterlife, apocalyptic fish suppers and superhuman teenagers kicking @$$! Lovingly scripted by Peter Rogers and Ian Sharman, painstakingly etched by awe inspiring artists from across the globe - including Nuno Nobre, Azim Akberali, Tom Walsh and Randy Valiente. Lovingly wrapped in the sublime cover art stylings of 2000AD's very own John Charles.
Read more...

*****
Huwag ninyong kalilimutan sa inyong mga bibisitahing website tungkol sa komiks ang KOMIKS.PH, magiging portal ito ng lahat ng existing komiks blog at sites dito sa internet. Maganda itong plano nila na magkaroon ng isang site na ipi-feature na lahat ng balita at talakayan sa komiks.

Monday, June 25, 2007

RATE MY LOVE (Part 2)

(Pinapayuhan ko sa mga bago pa lang titingin sa blog na basahin muna ninyo ang part 1 na nasa ibaba ng article na ito para makuha ninyo ang buong scenario.)

Taong 1995. Nakapag-decide ako na huwag nang gumawa sa komiks. May bali-balita nang isasara ang West Publication, ibebenta na ang Atlas, tatanggalin na rin ang Counterpoint, nagbabawas na ng titles sa GASI, Sonic Triangle at Infinity. Maugong ang usap-usapan sa mga kapwa ko contributors na pabagsak na ang Roces empire.

Dumadami na ang publication ng romance novels. Karamihan ng editors at writers ay nag-shift na sa genre na ito. Kasama ako. Namayagpag din ako sa pocketbook kahit paano. Mas malaki ang kinita ko dito kesa noong nasa komiks pa ako.

Taong 2000. Na-miss ko ang komiks. Hinalungkat ko ulit ang mga koleksyon ko. Marami nang kinain ng ipis at daga. Nag-decide ulit ako, ayoko nang magsulat ng romance pocketbook! Hindi ito ang gusto kong gawin. Gusto kong mag-komiks ulit.

Pero saan ako magku-komiks? Bumalik ako sa Atlas, na noon ay pag-aari na ng mga Ramos. Pahirapan na talaga. Agawan na sa trabaho, matagal pa ang singilan. Sabi ko, hindi ako makaka-survive sa ganito. Kailangan kong gumawa ng paraan.

Sinubukan kong gumamit ng internet. Ang daming komiks. Magsasawa ka sa trabaho. Ang iingatan mo lang ay kung babayaran ka ng mga nasa internet na ito. Baguhan ako sa freelancing sa internet. Ang dami kong trial and error. Ang daming maling diskarte at maling taong kinakausap. Pero learning process ito para sa akin.

Naghanap ako ng regular job. Naging editorial staff sa tabloid, naging illustrator ng text book at children’s book. Hanggang sa napunta ako sa game development. Malaki ang suweldo. Hindi ko na pinakawalan. Tumagal ako dito ng dalawa at kalahating taon. Hindi ko pinalampas ang pagkakataon na makapag-ipon at mag-research pa ng husto para makabalik ulit ako sa komiks. Nang matapos ko ang contract sa game development, nakapag-decide ulit ako, handa na akong bumalik sa komiks. May bala na ako, may kasama pang kanyon. Kahit dalawang taon akong hindi sumuweldo, may ipon ako sa bangko, kaya kong kumain at makapagbayad ng upa sa bahay. Marami na akong contacts sa mga independent publishers sa abroad, at lahat sila ay subok kong mapagkakatiwalaan.

Ngayon, proud kong masasabi na fulltime ako sa komiks. Walang araw na hindi ako nagsulat, nagbasa, nag-drawing at nakipagtalo tungkol sa komiks. Sa komiks umiikot ang buhay ko ngayon. Of course, kasama na siyempre ang pamilya ko at mahal sa buhay.

Gumamit ako ng mabisang strategy sa isang sitwasyong mahirap. Art of war.

Love and survival. Kailangan kong gamitin ng tama ang dalawang ito. Hindi sila magkalaban. Kailangan lang ay gamitin natin sila sa tamang panahon at pagkakataon.

Ang mundo ng komiks ay punum-puno ng love and survival.

* Carlo J. Caparas

Producer at director siya sa pelikula. Sa mundong ito ay kuntento na siya, hindi na niya kailangan pang mag-iba ng linya. Milyon ang kinikita niya dito. Love but more of a survival

Bumalik siya sa komiks. Nag-conduct ng Komiks Congress, caravan, at tumulong sa mga contributors para magkaroon ng malaking publisher ng komiks. Pero ganu’n pa man, maraming puna at komentaryo sa kanya tungkol dito. Love.

* Joelad Santos

Komisyuner ng Komisyon sa Wikang Filipino. Maganda na ang posisyon niya dito. May sinabi sa gobyerno. Maraming benefits. Love but more of a survival.

Ang daming sakit sa ulo na dumating sa kanya nang simulan niya ang Komiks Congress. Pero ganu’n pa man, handa siyang lumaban para sa komiks. Love.

* Rosenda Sumagaysay

Mataas ang posisyon sa Phillpine Port Authority. Maganda ang suweldo, maraming benefits. Love with Survival.

Pero laging nasa meeting ng komiks, nagpapakababa bilang sekretarya at tagasulat ng minutes ng meeting. Hindi naman siya sinusuwelduhan pero lagi siyang present at ready para magsulat ng mga pinag-uusapan. Love.

* Ofelia Concepcion

Maraming projects lalo na sa writing. Stable na siya sa writing career at kumikita naman ng desente sa pagsusulat niya sa pocketbook at kung saan-saan pa. Love but more of a survival.

Marami siyang nakakabangga sa komiks pero masipag siya sa pagdalo sa meeting at isa sa nangunguna sa pagsuporta sa proyekto ng Kongreso ng Komiks para maisulong ang mga proyekto nito. Maraming problemang nararanasan sa mga tagakomiks pero tuloy pa rin siya. Love.

* Glady Gimena

Propesor sa UP. Stable na sa pagtuturo. Hindi na kailangan pa ang komiks para patunayang magaling siyang magsulat dahil magaling naman talaga siya. Kumikita siya ng desente sa pagtuturo at pagsusulat ng prosa. Love but more of a survival.

Aktibo siya sa Kongreso ng Komiks, nakikipaglaban para dito, kahit marami ring sakit sa ulo na nararanasan. Love.

* KC Cordero

Empleyado ng channel 2, assistant editor ng magasing The Buzz. Nagpi-freelance writing sa kung saan-saan. Kumikita siya ng disente dahil dito. Love but more of a survival.

Aktibo siya ngayon sa mga forums at gatherings ng mga tagakomiks. Inilabas niya ang Filipino Komiks na pinagbantaang idemanda ng Atlas dahil sa title, pero naghahanap pa rin siya ng paraan para makapag-publish ng komiks. Love.

* Gerry Alanguilan

Kumikita ng malaki bilang inker ni Leinil Yu sa mga major titles ng American comics. Love but more of a survival.

Pero pinagpalit niya ito para tumutok sa sariling projects involving Filipino komiks. Gumagawa ng online komiks, online museum, videos tungkol sa komiks, at iba pa, kahit wala naman siyang kinikita dito kundi exposure at kredibilidad. Love.

* Gilbert Monsanto

Stable at maganda na rin ang trabaho sa US comics, kumikita ng sapat para sa sarili at pamilya. Love but more of a survival.

Nag-publish siya ng dalawang titles ng komiks kahit alam niyang hirap ang market ngayon ng komiks. Alam din niya ang hirap ng pagtatrabaho nang mag-isa bilang self-publisher. Love.

* Mario Macalindong, Budjette Tan, Jonas Diego, Reno Maniquis, Gener Pedrina, John Becaro, at sangkatutak pang iba.

Na may mga sariling trabaho tuwing umaga sa opisina at sinusuwelduhan para mabuhay. Survival.

Pero pagkalipas ng maghapong pagtatrabaho sa opisina ay gumagawa ng komiks kahit wala silang kinikita. Love.

Kailangan ko pa bang isa-isahin ang mga taong umiikot ang buhay sa pagtatrabaho para kumita at sa gawaing kahit alam nilang hindi sila kumikita ay tuloy-tuloy pa rin sa ginagawa?

Sa ganitong mga sitwasyon, saan natin hahatulan ang page rate na kayang ibigay lang ng publisher sa isang industriyang halos nakalubog na sa lupa? Ang lalim, ‘no? Ibig ko lang sabihin, nasa krisis ang industriya ng komiks. Walang nagtatangka na maglabas ng komiks ngayon dahil natatakot sila na malugi. Kasi kung business lang din ang pag-uusapan, mas mabuti pang gastusin nila ang pera sa isang negosyong alam nilang malaki ang chance na manalo sila. Kesa sa komiks na hanggang ngayon ay hindi pa rin alam kung aangat nga ba ulit o talagang wala nang pag-asa.

Para sa akin, may panahon ang lahat ng bagay.

Tinanggap ko ang rate ng new publisher kahit wala ito sa kalingkingan ng kinikita ko sa pagdu-drawing sa abroad (ang yabang, ‘no!). Kasi true love ito. Ngunit praktikal akong tao. At sana ay maging praktikal din tayong lahat. HINDI NATIN PUWEDENG IASA ANG ATING NAGHIHINGALONG KATAYUAN SA BUHAY SA ISA RING NAGHIHINGALONG INDUSTRIYA. Pare-pareho tayong mamamatay.

Naiintindihan ko ang new publisher. Puwede siyang magbago ng isip, puwede niyang huwag nang ituloy ang pagpa-publish…at babalik na naman sa wala ang karamihan ng mga gumagawa ng komiks sa atin.

Pero dahil may panahon ang lahat ng bagay, susubaybayan natin ang mga pangyayari. Kung dumating sa puntong inaapi na tayo, kumikita siya ng malaki at barya-barya lang ang napupunta sa atin, kapag hindi na niya tayo itinuturing na creators kundi alipin lang…maniwala kayo, baka ako pa ang magsimula ng civil war!

Mataas ang rate na ibinigay ng Mango Comics sa mga bagong komiks nila. Pero hindi natin alam kung hanggang kailan sila. Kapag kumita, tuloy-tuloy ang malaking rate. Pero kapag hindi, magsasara sila.

Pero itong new publisher, nakapagbitaw ng salita na kaya nilang suportahan ang kanilang sarili sa loob ng limang taon na tuloy-tuloy, kumita man o hindi. FIVE TITLES, WEEKLY, TULOY-TULOY ANG LABAS, FOR FIVE WHOLE YEARS. After five years na wala pa ring nangyari sa kanila, maghihintay na lang ulit tayo ng iba pang ‘messiah’.

Iyon e kung ‘me sayad’ pang maglalabas ng komiks.

Saturday, June 23, 2007

RATE MY LOVE (Part 1)

“I have spent my career in the application of sequential art as a form of narrative language.”

Tumagos sa puso ko ang sinabing ito ni Will Eisner sa foreword niya sa ‘The Plot: The Secret Story of the Protocols of the Elders of Zion’. Ito kahuli-hulihan niyang graphic novel bago siya namatay ilang buwan matapos ito noong January 2005.

Habang unti-unti nating hinihimay ang komiks, at habang nagpupursige ang bawat isa sa atin na paangatin ang medium o ang industriyang ito, nadadagdagan din ang mga problemang kinakaharap natin. Dati, ang problema natin, masyadong makaluma ang komiks, kaya nang maging mainstream at kumita ang dati ay independent at underground komiks dito sa atin, nagsigayahan na rin ang karamihan ng nag-publsih ng komiks. Nauso ang ‘manga’, nag-manga na lahat. Kung meron nga lang komiks na ‘santol’, malamang marami na ring nag-santol ngayon.

Unang pinagtalunan sa blog na ito kung ano ba ang dapat: English ba o Pilipino? Colored ba o black and white? Newsprint ba o glossy? Bookstore ba o bangketa? Mura ba o mahal?

Nasa experimentation stage ang industry. Wala pang sagot sa mga tanong nating ito dahil wala pang nananalo. Wala pang magbibigay ng conclusion at magsasabing ‘kami ang tama.’

Nagwakas ang traditional komiks sa napakahabang taon din nitong pamamayagpag. Nabigo rin ang ‘manga-inspired’, gaya ng Culture Crash, na tumagal sa market, dahil sa napakaraming problemang kinaharap. Hindi rin maituturing na industry ito kung ang nakikita lang natin ay Arnold Arre-Carlo Vergara sa National Bookstore, Powerbooks at Fullybooked.

Noong isang araw, inilabas ng Mango Comics ang Bituin Komiks, na susundan ng iba pang titles (Joe D’ Mango at Maalaala Mo Kaya komiks). Bagama’t modern ang presentation nito (on the outer look), naka-pattern ang marketing strategy sa traditional komiks. P10.00 ang presyo, mabibili sa bangketa, maraming print copies, at malawak ang circulation (hundred thousand copies ang print run). In short, at base na rin sa content, mass-based ang komiks na ito.

Kukumpetensyahin ito ng isa ring malaking publisher (ayoko munang banggitin kung sino), na ganito rin ang strategy. Hundred thousand copies, mura ang presyo, well-distributed sa buong Pilipinas, at mass-based.

Noong isang araw din, sa meeting ng mga writers at illustrators at ng new publisher na ito, lumutang ang isyu ng page rate.

Hindi kayang magbigay ng malaking presyo sa writer at artist ang new publisher na ito dahil ayon sa kanya, kaya niya itong patakbuhin ng 3-5 years na tuloy-tuloy ang labas, ngunit ang kaya pa lang niyang ibigay na page rate sa mga contributors (sa ngayon, dahil nga nagsisimula pa lang) ay ang kasalukuyang presyo ng rate ng local komiks, tinumbok niya ang Liwayway, ngunit may konsidereasyon naman siya na mas mataas ng 25% kumpara dito. In short, mas mataas pa rin naman kesa sa GASI at Atlas noon. At para na rin sa information ng lahat, kahit noon pa man ay mataas na ang rate ng Liwayway kesa sa GASI at Atlas. Kabisado ko ito dahil contributor din ako ng mga publications na ito noon.

Ang hinihingi ng new publisher na ito ay kaunting pang-unawa, sabi nga, habang maikli daw ang kumot ay matutong mamaluktot. Ngunit kung magtatagumpay nga ito, puwede na rin namang pag-usapan ang increase.

Tahimik ang lahat habang binabanggit ito. Pakiramdaman. Ako ang unang nagtanong, “Personally, walang problema sa akin ang rate. Ang itatanong ko lang ay kung isasauli sa artist ang original drawings.”

Nasagot naman ako ng maayos tungkol sa original drawings issue. Ang nagkaroon ng commotion ay issue ng page rate dahil nakapagbitaw na ako na ‘okay lang sa akin ang rate’. Ang mali ko, dapat ay ten times kong inulit ang salitang ‘personally’.

Sinundan pa ito ng isa ring beterano, “Ano ba ang purpose natin kung bakit tayo nandito? Para buhayin ang komiks hindi ba? Gagawa ako ng komiks, libre. Hindi ako magpapabayad. Ang gusto ko lang ay makapag-drawing ulit.”

Pakiramdaman na naman. Nagsalita ang new publisher na hindi siya papayag sa ganito. Gusto niya ay makatanggap ng bayad ang lahat.

Matagal na pakiramdaman ulit. Nagsalita ang isang writer/editor, “Si Randy, kumikita sa komiks na ginagawa niya hindi dito. Out of of love kaya okay lang sa kanya ang rate ninyo (new publisher). Si beterano, wala na ring iniisip dahil kuntento na siya sa buhay, paano naman ang mga writers at artists na ang source of income ay maliit?” In short, paano nga naman sila makaka-survive sa sitwasyong ganito?

Nagkaroon ako ng realization dahil dito. Ang feeling ko, napaka-selfish kong tao. Marami nga naman sa mga kasamahan ko ang may pamilya. Kung hindi sila mabibigyan ng sapat na kita, aalis lang din sila sa linyang ito at hahanap na lang ng trabahong kikita sila ng malaki.

Hirap akong sagutin ang mga tanong na ito. Kung ako siguro si beterano, gagawa lang din ako ng libre. Kung ako naman siguro sa si writer/editor, hindi rin ako masisiyahan sa rate.

Parehong tagakomiks. Magkaiba ng ipinaglalaban. Love versus survival.

Saan ako lulugar? Pareho namang tama.

Puputulin ko muna ang aticle na ito dahil masyado nang mahaba. Abangan na lang ninyo ang aking ‘shocking’ conclusion dito sa part 2.

*****

Magkakaroon ng adjustment ang schedule ng seminar-forum na una kong ibinalita dito. Dahil kasisimula pa lang ng klase at loaded pala ang schedule ng venue sa U.P Diliman, hindi pa nakatitiyak kung kailan ito mangyayari. Abangan na lang ninyo ang announcement ko tungkol dito. Ngunit siguradong sa buwan din ito ng July.

Ganun pa man, sigurado na rin naman ang topic na idi-discuss ko para sa seminar-forum na ito. Ito ang paksa na tatalakayin ko: ‘Ebolusyon at Globalisasyon sa Komiks ng Pilipino.’

Pansamantala ay inalis ko muna dito ang pagiging komiks creator ko at itinuring ko ang sarili ko na estudyante na nagsasaliksik ng history. Kailangan kong gawin ito, kahit alam kong may magri-react sa aking mga kasamahan sa komiks, para naman mai-presenta natin ang ibang point-of-view ng pagtingin sa kasaysayan ng komiks.

Narito ang ilang halimbawa na kasama sa idi-discuss ko:

-- Si Jose Rizal, na itinuturing na nagpasimula ng komiks sa Pilipinas, ay gumawa ng komiks hindi para sa mga Pilipino kundi para ilimbag sa Trubner’s Record magazine na lumalabas sa Europa.

-- Ang ‘Kenkoy, na ginawa ni Antonio Velasquez (Ama ng Komiks) ay salamin ng isang kolonyal na lipunang Pilipino sa ilalim ng kulturang mala-Amerkano.

*****

Puwede nang magsaya ang mga ‘trolls’ at mga ‘stalkers’ ng blog na ito. Dahil puwede na kayong mag-post dito na hindi ninyo isusulat ang tunay niyong pangalan. Puwede na ulit kayong magtago sa mga identity ninyo para asarin ako hehehe.

Iyon nga lang, dadaan din muna sa akin ang mga comments ninyo. Ang sasalain ko lang naman ay ‘yung mga ‘below the belt’ na ang pinagsasabi. Pero sa kabuuan, mas may ‘freedom’ na kayo ngayon.

Nami-miss ko na kasi ang mga murahan at tirahan dito. Ayos ba?

Friday, June 22, 2007

EINSTEIN by REDONDO

Title: Albert Einstein
Artist: Nestor Redondo
Publisher: Academic Industries, Inc.
1984





Wednesday, June 20, 2007

NAR DE MESA

Pumanaw na si Nar de Mesa na isa ring beterano nating dibuhista. Ilang beses din siyang naka-attend ng meeting noong mga buwan bago ganapin ang Komiks Congress. Hindi na rin niya nagawa ang script na dapat sana ay kasama sa ‘Patimpalak Carlo J. Caparas Para Sa Komiks’.

Marami na kayong naiambag sa industriya, Mang Nar. Tatanawin namin iyon na isang malaking karangalan. Ang lahat ng bagong henerasyon ng mga komiks creators ay saludo sa mga beteranong tulad ninyo na hindi na umalis sa linyang ito ng paggawa ng komiks.


Kasama si Mang Nar sa unang meeting ng pagbubuo ng Komiks Congress noong Pebrero sa bahay ni Loren Banag sa Valenzuela.

Ang ikatlong meeting ng Komiks Congress kung saan isa siya sa nagsalita. Makikita sa larawan sina Jess Jodloman, Danny Marquez at Karl Comendador.

Sunday, June 17, 2007

Direktoryo ng Komiks

Narito na ang mga pormulasyon (questioners) na ibinigay ng Komisyon sa Wikang Filipino para sa pagbubuo ng ‘Direktoryo ng mga Scriptwriter, Illustrator, Editor at Publisher ng Komiks’. Kung kayo ay writer o artist lamang, mangyaring pakisagutan lang po ang questionnaire na para sa inyong partikular na posisyon.

Narito po ang link ng mga questionnaires:

http://wika.pbwiki.com/Mga+Pormularyo

Dahil hindi po ako kumpleto ng email address at contact information ng iba pa nating kasamahan sa komiks, humihingi po ako ng tulong sa inyo na pakipasa din po sa kanila ang impormasyong ito o kaya ay ibigay ninyo sa akin ang kanilang mga email address.

Wala naman pong particular na deadline kung kailan ninyo ito isa-submit, ngunit kung mas maaga ay mas maganda para madaling matapos ang aklat na ito na kasalukuyan nang ginagawa ang iba pang detalye. Nakapadepende po sa ating submissions ang pagbubuo nito kaya malaking kagaanan sa kanila kung maipapasa natin ito ng maaga.

Napagkasunduan na ipasa na lang ninyo sa akin ang mga nasagutang questionnaires at ako na ang magbibigay sa kanila ng sabay-sabay. Narito ang aking email address na puwede ninyong pagpasahan valiente(dot)randy(at)gmail(dot)com.

Marami pong salamat sa inyong pakikiisa.

*****

Ang mababasa sa ibaba ay ang liham ng Tagapangulo ng KWF na si Dr. Ricardo Nolasco para sa pagbubuo ng proyektong ito:

Hunyo 11, 2007

Sa mga Kinauukulan:

Ang Komisyon sa Wikang Filipino sa pamamagitan ng Sangay ng Impormasyon at Publikasyon ay bubuo ng isang ‘Direktoryo ng mga Scriptwriter, Illustrator, Editor at Publisher ng Komiks’. Ang direktoryo ay maglalaman ng mga detalydong impormasyon tungkol sa kanilang mga nagawa (accomplishments) at iba pang maaring magawa na makatutulong sa pag-unlad ng sining ng pagbuo ng komiks. Ang proyektong ito ay magiging reperensya ng sinumang nangangailangan ng mga impormasyon hinggil sa mga scriptwriter, illustrator, editor at publisher ng komiks.

Kaugnay nito, amin pong hinihiling na sagutan ang kalakip na talatanungan at huwag mag-iwan ng anumang puwang upang maging kapaki-pakinabang ang nasabing direktoryo. Maglakip din po ng inyong pinakahuling larawan (latest photo) sa nakalaang espasyo sa talatanungan.

Pauna ang taos-pusong pasasalamat sa inyong pakikiisa at suporta upang maisagawa ang nasabing proyekto.

Matapat na sumasainyo,


Ricardo Ma. Duran Nolasco, Ph.D.

Tagapangulong Komisyoner

Thursday, June 14, 2007

BALITANG KOMIKS

Malapit nang ilabas ang first issue ng joke-komiks ng PsiCom na pinamagatang TOPAK.

TOPAK cover by Ron Tan and Allen Geneta.

Dito mababasa ang kaululan ko na pinamagatang:


Bukod dito ay may isang section din para sa akin ng ‘How To Draw The Topak Way’. Tutorial ito kung paano mag-drawing. Tatlong magkakasunod na issues ang iku-contribute ko sa section na ito.

Magiging monthly ang labas nito kaya naghahanap pa rin sila ng mga cartoonists para mag-contribute sa mga issues na darating. Puwede ninyong kontakin ang editor na si Stanley Chi para sa mga impormasyon.

*****

Kasalukuyan nang ginagawa ang pagbubuo ng ‘directory of komiks creators’. Project ito ng Komisyon sa Wikang Filipino. Ang ilalaman nito ay listahan ng mga aktibong writers, artists, editors at publishers ng komiks dito sa Pilipinas—kasama ang infos tungkol sa kanilang trabaho at contact address.

Hangad ng Komisyon na makiisa ang lahat ng komiks creators sa proyektong ito dahil malaking oportunidad ito sa atin na magkaroon ng isang aklat tungkol sa komiks na nasa ilalim ng KWF at NCCA. Gusto ko lang ulit linawin na ito ay DIRECTORY at hindi compilation ng mga trabaho ng mga komiks creators. Kumbaga ay para itong yellow pages.

Mayroon akong ipapadalang mga questionnaires sa mga kakilala ko, lalo na sa mga active dito sa internet, nandito man sa Pilipinas o nasa ibang bansa (sila kasi ang madaling kontakin). Magpi-fill up lang naman kayo dito at I-send niyo na lang ulit sa email address na ibibigay ko din sa inyo. Abangan ninyo ang form na ito sa inyong mga email address. At hinihingi ko rin ang tulong sa iba pang creators na kung maari ay pakibigyan din ako ng email address ng iba pa para maipadala ko rin ito sa kanila.

*****

Tuloy na tuloy na ang Komiks Caravan ng aming grupo na gaganapin sa Iloilo City. Ito ay magaganap sa June 28-29 sa Western Visayas University. Dalawang araw na magsasagawa doon ng workshop ang mga writers at artists para magturo.

Ang ilan sa batikang magtuturo sa drawing ay si Karl Comendador at sa scriptwriting naman ay si Ofelia Concepcion.

Sa ngayon, hindi pa gaanong nararamdaman ang epekto ng Kongreso ng Komiks na ginawa noon sa NCCA. Gaya nga ng sabi ko, ipina-plano ang lahat. Maaring madaming frustrations at disappointments ang lumutang pagkatapos ng Kongreso ng Komiks, ngunit huwag kayong mag-alala, napag-uusapan lahat ng hinaing ninyo.

*****

Tingin ko ay pare-pareho tayo ng problema lahat—mapaluma man o bagong komiks creator. Dahil kahit mga datihan na ay problemado rin sa printing cost, distribution at marketing. Ang mga ito ay hawak ng mga pribadong kumpanya at wala tayong magagawa kundi sumunod sa kanila.

Naitanong ko sa ilang nakakaalam kung possible ba itong ‘6-years tax exemption’ para sa mga bagong negosyo. Sinabi sa akin na hindi daw ito ganoon kadali. Kasi kung simple lang ito, e di sana lahat na ng bagong negosyo na lumabas ay nag-apply na sa ganito.

Pero hindi pa rin tayo dapat mawalan ng pag-asa, maraming paraan ang isang desididong magtagumpay.

*****

Kasama sa paglilibot ni Carlo J. Caparas ay ang paglabas ng karakter na si Berdugo sa People’s Tonight. Ang nag-drawing nito ay isa ring batikang dibuhista at masugid na tagasunod ni Coching na si Jun Borillo. Ang isusunod naman dito ni Caparas ay ang Kamandag na idu-drawing naman ni Karl Comendador.

Ang kagandahan dito, mababasa na rin ito on-line bilang isang web comic.

Narito ang link ng Berdugo.


Tuesday, June 12, 2007

KOMIKS DAY

Isa sa inilalakad ngayon ng mga taong gobyerno na involved din sa paggawa ng komiks ay ang pagkakaroon ng ‘Araw ng Komiks’. Ito daw ay magiging festival kung saan ang isang araw ay ilalaan natin sa komiks—may exhibits, forums, tindahan, etc. Pinag-aaralan din kung isasabay na rin dito ang mismong araw ng iba pang events tungkol sa komiks, halimbawa ay ang komiks convention na ginaganap sa UP, para mas malawak ang sakop ng pagdiriwang ng araw ng komiks.

Kung ito ay maaaprubahan ng pangulo, sana naman ay makiisa ang lahat ng taga-komiks. Huwag naman kayong killjoy. Kukurutin sa singit ang hindi sumunod.

Pero bago natin pag-aralan itong ‘Araw ng Komiks’ ay mabuti sigurong pag-aralan muna natin kung kailan ang ‘Araw ng Pagkabuhay’.

*****

Magkakaroon ng exhibit ang komiks veteran at Guhit Pinoy honorary member na si Floro Dery sa 6th Toy Convention ngayong June 16-17 sa Megamall. Ipapakita ang kanyang mga trabaho (concepts and designs) sa Transformers The Movie.

Kaya kung may panahon kayo ngayong sabado at linggo, huwag ninyong kalimutang dumaan sa Toycon.



*****

Nakita kong naka-display sa Fullybooked ang graphic novel na ito na pinamagatang Yun na ginawa ni Paul Hattaway. Dahil hindi nakapasok sa plastik, nabuklat ko ang loob. Malakas ang kutob ko na si Rico Rival ang nag-drawing nito. Hindi ko pa naitatanong sa kanya kung siyanga.

Kaya ako nagka-interes ay dahil nai-translate ito sa iba’t ibang lengguwahe at bestseller bilang isang religious/inspirational book.



*****

Sa pagnanais kong makatulong sa mga beteranong illustrators na bigyang sigla ulit ang hilig nila sa pagdu-drawing (at dagdag income na rin sa kanila), magbubukas ako dito ng section kung saan puwede na kayong mangumisyon sa kanila ng artworks.

Hindi ako magiging agent ng mga artists na ito. Kung interesado kayong magpa-drawing sa kanila ay ibibigay ko sa inyo ng direkta ang kanilang mga contact numbers at kayo ang bahalang makipag-usap.

Narito ang ilang artists na nakausap ko, siguradong susundan pa ito ng marami.

Yong Montaño
Ding Abubot
Rene Clemente
Baggie Florencio

Kung hindi kayo pamilyar sa kanilang mga trabaho ay ilalagay ko dito ang ilan sa kanilang mga artworks sa susunod.

*****

May Francisco Coching komiks-novels na mabibili ngayon sa Ebay.ph. sundan lang ninyo ang link na ito at siguradong mapapa-wow kayo sa dami. Collector’s item ang mga ito kaya samantalahin niyo na.

Saturday, June 09, 2007

PURE ART

‘From the standpoint of the traditional or ‘pure ‘ artist, illustrators are renegades, traitors to the cause of true art. ..Prostitution may not be too strong a word for what they do’

From the book ‘The Artist’ by Edmund B. Feldman


Hindi ‘pure’ ang art ng mga illustrators dahil sumusunod lang tayo sa dikta ng writers, ng nagpagawa ng trabaho (commissioner, publisher, studio) at ng market. Mas may freedom ang mga gallery artists dahil walang nagdidikta sa kanila kung ano ang puwede nilang ilagay sa canvass, o kung anong medium ang gamitin nila.

Sa panahon ngayon ng komersyalismo, sa isang makulay na mundong puno ng ilaw at mga biswal at kung anu-ano pang nakikita ng ating mata, may sining pa nga ba na maituturing natin na ‘pure’?

Kung wala kayang gallery o museums, magpipinta pa kaya ang mga gallery painters? Kung walang dealers at buyers, gaganahan kaya silang gumawa? Kung wala silang idolo, o hinahangaan, o guro, ‘pure’ artist nga ba silang maituturing?

Hindi ako naniniwalang may ‘pure’ artist sa panahong ito. O kung meron man, isa lang sa tingin ko. Narito ang kuwento:

Binigyan ko ng lapis at papel ang pamangkin kong 4 years old. Sabi ko, mag-drawing ka ng kahit ano. Pagkalipas ng ilang minuto, ito ang ipinakita niya sa akin.


“Ano ‘to?” tanong ko.

“Paniki, may hawak na pera.”

Kahit saang anggulo ko tingnan, hindi ko ma-visualize kung paano ito naging paniki na may hawak na pera.

Naging palaisipan sa akin ang ginawang ito ng pamangkin ko. Sa paningin ko, na isang tumanda nang artist, hindi ko makuha ang punto niya. Ngunit sa kanyang 4 year-old na understanding, art ito sa kanyang paningin.

Doon ko nalaman na ang ‘child art’ ang pinakapurong art sa lahat. Wala itong halong pilosopiya, walang dikta ng society, walang educational background, walang inhibitions, at walang right or wrong. Isang tunay na interpretasyon ng isang tao (bata) na hindi apektado ng kapaligiran.

Ang tunay na ‘pure’ art ay ang ‘child art’ at hindi ang gallery art.

Renaissance? May ‘pure’ artist ba noong renaissance? Meron, sabi ng iba, dahil ito ang panahon na lumabas ng pinakamagagandang paintings at sculptures sa buong mundo. Michaelangelo, Vermeer, Raphael, etc.

Para sa akin…wala! Kung susundan ko ang premise ng nagsasabi na ang ‘pure’ artist ay hindi nagpapadikta sa society at sa mga tao.

Pero pag-aralan natin ang mga trabaho ng mga renaissance artists. Para saan ang mga painting at sculptures na gawa nila noon? Hindi ba para sa mayayamang tao na nangumisyon sa kanila, sa mga taong gobyerno, at sa simbahan. Hindi sila gumawa ng artwork sa sarili nilang dikta kundi dahil may nangumisyon sa kanila.

Si Leonardo da Vinci lang ang iba sa mga renassaince artists na ito. Kahit tumatanggap siya ng komisyon galing sa ibang tao ay gumagawa siya ng sarili niyang kaalaman sa art. Si Da Vinci ay isang illustrator, conceptual artist at designer. Siya rin ay engineer at inventor ng mga bagay-bagay dahil sa kanyang mga drawings. Kung buhay siya ngayon, malamang ay concept artist siya sa pelikula at gaming industry.

Ibabalik ko ang sinabi ni Feldman sa librong The Artist: ‘Fifty years ago illustrators would have been thrilled to exhibit in an art gallery, to see their work in museum. Today their successors in graphic design work at the cutting edge of visual art. The best designers are the shock troops of art’s avant garde. And the gallery painters and printmakers know it.’

*****

Magkakaroon ng seminar-forum tungkol sa komiks bilang bahagi ng pop-culture sa Pilipinas. Pinasimulan ito ni Prof.Glady Gimena na isa ring opisyal ng Kongreso ng Komiks.

Gaganapin ito sa University of the Philippines, Diliman sa July 6. Iba ang audience dito kumpara sa Komiks Congress at iba pang gathering ng mga taga-komiks. Ang magsisidalo dito ay mga mag-aaral ng pop culture sa ating bansa, mga propesor at dean ng literatura at sining.

Isa ako sa naimbitahang magsalita tungkol sa komiks. Dahil academe ang audience dito, naglalaro sa isip ko ang isang malaman-laman na paksa.

Ibibigay ko sa susunod na pagkakataon ang mga impormasyon tungkol sa event na ito kapag natanggap ko ang mga detalye. Bahagi ito ng advocacy ng Kongreso ng Komiks na dalhin sa academe ang pag-aaral ng kultura ng komiks sa Pilipinas gaya ng ginagawa na ngayon sa Amerika at Europe. Ang lahat ay inaanyayahang dumalo dito. Magkakaroon din ng exhibit ang mga illustrators.

Thursday, June 07, 2007

KAKOMIKS, KATEXT AT KASHOWBIZAN

Malungkot ang nangyari kay Boy C. de Guia na isang dating emplyado ng komiks sa Atlas Publication na nalipat sa showbiz. After niyang ma-stroke at naging down ang kanyang buhay ay nawalan na rin siya ng mga kaibigan. Ipinalabas ito sa programang ‘Wish Ko Lang’ ng Channel 7 at humihingi ng tulong. Lumalabas na napabayaan na siya ng mga dating kasamahan sa industriya ng komiks maging ng showbusiness. O mas mainam na tawaging napabayaan din niya ang kanyang sarili kaya nangyari sa kanya ang ganitong bagay. Malungkot at nakakaawa kung tutuusin, ngunit ang buhay, kapag hindi natin inayos habang bata at malakas tayo, hindi rin maayos ang dadatnan natin sa ating pagtanda.

Ilang beses na ba tayong nakarinig ng ganitong kuwento sa showbiz at maging sa mga boksingero. Mga dating nasa itaas na ngayon ay walang-wala na at wala man lang nakaalala.

Nasa pangangalaga ng Golden Acres ngayon si Boy C. de Guia. Anumang tulong, pinansyal at moral, ay malaking bagay na para sa isang dating kasamahan natin sa komiks.

****

Deadline. Hindi na ako magkaugaga sa trabaho. Biglang may nag-text, hindi ko kilala.

Text: ‘Walang common sense ang article sa blog mo, lalo na yung tungkol sa komiks publishing with sponsor, mag isip ka naman!’

Sumagot ako: ‘Thanks. At least nalaman ko na nagbabasa ka ng blog ko. Pag na-publish ito, pasasalamatan kita sa acknowledgement page.’

Text ulit: ‘Yeah. Nabasa ko first and last time, nakakabobo articles mo! Walang kuwenta! Kaya gudlak na lang!’

Sumagot ulit ako: ‘Ows? Aminin mo regular visitor ka ng blog ko kaya ka apektado heheeh.’

Nag-text ulit: ‘Magsama kayo ni…***!

Bigla akong natigilan. Dating taga-publication. Away ng mga beterano, pati ako e dinamay.

Hindi na lang ako sumagot.

*****

Tinanong ako noon ni Gerry Alanguilan sa book signing ni John Beatty sa Robinsons Ortigas. “Maganda na rin naman ang takbo ng trabaho mo, bakit ka pa nagsusulat tungkol sa komiks. Why get yourself into trouble?”

Tama si Gerry. Bakit nga ba?

Ilang beses ko na rin ngang itinanong ‘yan sa sarili ko. Hindi naman ako sinusuwelduhan sa blog na ito. Ni hindi nga kumikita ang Google Adsense ko. Marami na akong weird na narinig. “Mabait ba ‘yan si Randy?”

Binaitan ko na nga kung tutuusin. Hindi ko na inilagay ang iba pang articles dahil baka meron na namang masaktan (gaya nu’ng teorya ko sana sa ‘Monopoly of Form’, hindi ko na itinuloy).

Pero on the second thought, dumating ako sa tamang panahon at tamang pagkakataon. Sinamantala ko ang free blogging sa internet, at eksakto ring panahon ng pagiging agresibo ko as a komiks creator. Kaya nabuo ang blog na ito.

Alam ko lilipas din ang lahat ng ito. Baka dumating ang time na tamarin na akong magsulat. At hindi na ninyo mababalitaan ang nangyayari sa akin. Pero sa kasalukuyan, walang makakaawat sa akin dito.

Hangga’t gumagana ang Pentium 4 ko na 3 taon nang outdated, at habang maganda pa ang koneksyon ng Smart Bro.

Tuesday, June 05, 2007

VIC CATAN JR. at JUN LOFAMIA

May nakilala akong matandang Tai Chi master (Chinese Martial art), nagkakuwentuhan kami hanggang sa nabanggit ko na isa akong komiks illustrator. Naging kaklase daw niya noong araw sa Karate si Vic Catan Jr. Nang magkita kami ulit after a week, ibinigay niya sa akin itong trabaho ni Mang Vic. Itinanong ko kung saan ginamit ito, hindi rin niya alam. Basta ibinigay lang ito sa kanya ni Mang Vic noon.

Kung babasahin ang mga nakasulat, napaka-religious at spiritual ang mensahe dito ni Mang Vic. Hindi nakapagtatakang may alam sa spiritual world si Vic Catan Jr., Although Christian teachings itong mga nakasulat, sa pagkakaalam ko, member siya ng ISKCON (International Society for Krishna Consciousness), isang Indian spiritual organization.

*****
Sa mga mahilig mangolekta ng mga original artworks ng ating mga beterano at batikang dibuhista, maraming trabaho na ipinagbibili si Jun Lofamia sa abot-kayang halaga. Ang mga piyesang ito ay lumabas sa magasing Liwayway kaya collector's item talaga.

Bilisan na ninyo ang pagbili dahil madali itong maubos.

Maari kayong bumili sa link na ito.

Saturday, June 02, 2007

GUHIT PINOY—HUSAY PINOY PARA SA BUONG MUNDO!

Dumadami na ang mga Pilipino sa larangan ng komiks, animation, advertising, storyboarding, designing, 3d at concept arts. Ito ang dahilan kung bakit nabuo ang Guhit Pinoy na pinasimulan ng mga kababayan nating nagtatrabaho sa Middle East. Active ang grupong ito sa mga art gatherings, exhibits, contest, etc. at laking karangalan para sa akin na maging coordinator ng grupong ito dito sa Pilipinas.

Abangan ang mga activities ng Guhit Pinoy at nasisiguro kong para ito sa kapakinabangan ng ating mga dibuhista.

Sa kasalukuyan, bukas ang grupo kung sinuman ang gustong maging member. Mag-aanounce ako dito sa mga susunod na araw ng mga requirements kung paano kayong makakasali. Pero sigurado ako, WALA KAYONG BABAYARAN. Ang hangad lang namin ay makatulong sa mga bagong sibol na dibuhista, mapasigla ang mga dati nang dibuhista, at maiangat ang ilustrasyong Pilipino sa buong mundo. Hindi madali ang adhikaing ito, ngunit kung may magsisimula, hindi puwedeng hindi ito matuloy.

Narito ang mga kasalukuyang aktibong coordinators ng Guhit Pinoy sa iba’t ibang bansa.

Guhit Pinoy Global - Edbon Sevilleno
Guhit Pinoy Philippines - Randy Valeinte
Guhit Pinoy Jeddah KSA - Val Pabulos
Guhit Pinoy Riyadh - Edbon Sevilleno
Guhit Pinoy China - Gil Arceo
Guhit Pinoy Hongkong - Elmundo Garing
Guhit Pinoy USA - Dell Barras

Narito ang trabaho ng ilang miyembro ng Guhit Pinoy. At marami pa kayong dapat abangan sa susunod:

Mario Macalindong


Natalio Alob
Val Pabulos

Mel Valdez

Romy Villanueva

Romeo Tanghal

Floro Derry

Dell Barras

Mel Verzosa

Nes Gelito

George Besinga

Ismael Esber

Edbon Sevilleno