GOSPEL KOMIKS

Nag-release kamakailan ang Gospel Komiks ng kanilang collector's edition. Ang laman nito ay mga piling kuwento sa loob ng 25 taon ng kanilang publication. Makikita sa loob ang gawa nina Flor Afable Olazo, Mar Santana, Rod Lofamia, Vic Catan Jr., Luis Gatmaitan, Rey Arcilla, at marami pang iba.

Kung gusto ninyong magkaroon ng kopya, tumawag lang sa telepono 713-2981 o kaya ay mag-email sa sales(at)cfamedia.org


*****

Naalala ko, isang taon na rin pala ang nakararaan nang ganapin ang Konggreso ng Komiks sa NCCA Bldg. sa Intramuros, Manila noong Pebrero 27, 2007.

Bago ang event ay nagkakaisa pa ang lahat ng gumagawa ng komiks. Ang gaganda pa ng mga plano. After lang ng isang buwan pagkatapos ng Konggreso, nagkahati-hati na ang lahat sa mga pananaw at paniniwala.

Paanong hindi magkakamalas-malas e tinulugan tayo ng isang ale na makikita ninyo sa picture sa ibaba. Hoy, gumising ka na! Last year ka pa tulog a hahaha!

Makikita din sa larawan sina Antonio Garovillo ng Komiks.ph, Jon Zamar, Tagailog, Dennis Redondo, ako, at si Ravenson Biason.

CHILDREN'S BOOK

Tapos na ang contract ko sa animation kaya iba naman ang naisip kong project. Isang children's book ang kasalukuyan kong ginagawa (pero iba ang nagsulat ng kuwento) at ito ang sample page:

Matagal ko nang binabalak na gumawa ng graphic novel pero kapag naiisip ko kung gaano ito kahaba ay nalulula ako, lalo pa kung pagbubuhusan ko talaga ng panahon. Sa freelancing pa lang ay nauubos na ang oras ko. Naisip ko nga na kung gagawa ako ng graphic novel ay iba ang pagdu-drawingin ko, sa akin lang ang kuwento, para lang makatapos.

Speaking of children's book, maganda rin itong outlet dahil ibang discipline naman ang mai-encounter mo dito. Sa Amerika, ginagawa rin ito nina Dave McKean at Jon J Muth kapag wala silang ginagawang komiks. Naramdaman ko na masarap maglaro sa children's book dahil hindi lang espasyo ang mapaglalaruan mo kundi ang kumbinasyon ng mga kulay.

Minsan, naiisip ko, ano nga kaya ang 'mother of komiks', ang political cartoon ba o ang children's book? Sa tingin niyo, ano ang naging foundation kung bakit nabuo ang komiks? Ano sa palagay ninyo ang 'Pagong at Matsing' ni Jose Rizal?

THE FORGOTTEN MALANG

'Long before he became one of the Philippines' most acclaimed painters, Malang enjoyed a "past life" as a cartoonist. Prior to being hailed as a master colorist, with his vivid renditions of his signature women vendors and cityscapes, he was immersed in a world of black and white.

Tracing Malang's artistic roots, this comic book presents a sampling of his prolific output from the 1940s to the 1960s..."

The Forgotten Malang
Susan A. De Guzman and Giselle P. Kasilag
The Crucible Workshop



Kahapon lang ako nakabili ng libro ni Malang ng mga trabaho niya noong araw sa komiks. Wala akong ibang masabi kundi sulit para sa halagang P350 ang librong ito. Lahat ng mahilig sa komiks sa Pilipinas ay kailangang magkaroon ng kopya nito.

Pasensya na sa mga images dahil kinunan ko lang ito sa camera dahil ayokong ipitin ang libro sa scanner.

MARIFE NECESITO

Siguro kaunti lang ang nakakakilala kay Marife Necesito sa komiks. Pero isa siya sa naging ka-batch ko noon sa publication. Magaling siyang magsulat, drama at real-life stories ang kanyang forte. Bago pa siya nagsulat sa komiks ay theater actress na si Marife, kaya madalas noon, pagkagaling niya sa publication ay diretso na siya para mag-rehearse sa teatro. Matagal kong nakasama si Marife, kasabay ko rin siyang nagsulat ng prosa noon sa pocketbook. Naging matalik kaming magkaibigan dahil sabay din kaming nagutom noon sa komiks.

Matagal akong nawalan ng balita sa kanya, hindi ko na alam kung nasaan na siya. Bigla ay nabasa ko na lang ang pangalan niya sa isang Yahoo group ng mga filmmakers. Doon ko siya nakontak ulit. Hanggang sa magkabalitaan kami sa local komiks. Nasa Australia na pala siya at isa nang international actress, wala akong kamalay-malay. Katatapos lang niyang mag-shooting sa New York kung saan kasama niya si Michelle Williams na ex- na girlfriend ni Heath Ledger (Brokeback Mountain) na kamamatay lang kamakailan.

Kanina lang ay ibinalita niya na nasa Italy siya at nagbabakasyon. Sarap ng buhay ng babaeng ito, siguro kung nag-stay siya sa komiks, baka kahit Batangas ay hindi niya narating hehehe. Ibinili niya ako ng komiks na gawang Italya, regalo niya sa akin, nasa ibaba ang picture.

SA TAONG ITO...

Handa na ba kayo?

CULTURAL IDENTITY O BUSINESS OPPORTUNITY?

Kailan lang ako nasabak sa animation industry pero marami rin akong natuklasan sa mundo nila. Gaya halimbawa, simula’t sapul pa ay naging tambakan nga tayo ng trabaho galing sa ibang bansa. Tama ang sinabi ng isang nag-comment dito, nangongontrata lang tayo ng trabaho galing sa Hanna Barbera o kaya ay sa Walt Disney, kaya nga nagsulputan dito ang mga animation studios gaya ng PASI, Toon City, TOEI at iba pa.

Pero dumating sa panahon na may mga tao na gumawa ng sariling animation studio na gawang Pilipino para sa Pilipino. Kung inyong matatandaan, nagkaroon noon ng Panday at Darna na ipinapalabas sa TV courtesy of Gery Garcia.

Mayroon ding mga pelikula na nai-produce na maipagmamalaking purong Pilipino, tulad ng Ibong Adarna noon.

Ngunit ang ganitong mga palabas ay hindi nagtatagal. Ang unang problema, pinansyal. Hindi kayang mag-produce ng local producer ng isang animated show/movie sa isang napakaliit na budget. Mas mahal pang gumawa ng animation kesa mag-produce ka ng isang pelikula na ang bida mo ay si Sharon Cuneta.

Hindi lang dito natatapos ang problema ng producer, hindi rin siya nakatitiyak kung kikita nga ang animated movie na kanyang ginawa. Kaya ang solusyon, gagawa na lang siya ng pitu-pito film, isang animation, katapat ng limang pelikulang bold. Mas kikita pa siya ng malaki. Iyan ang masakit na katotohanan kung bakit walang malakas ang loob na maglabas dito ng isang animated movie.

Kaya ang solusyon ng mga studios, kukuha na lang sila ng trabaho sa ibang bansa.

Late 80s, nagsulputan na parang kabute ang iba’t ibang animation studios. Inagaw nito ang karamihan ng mga komiks artists. Maging ako man ay nag-training ng ilang buwan bilang in-betweener at clean-up. Nakaapekto ito ng malaki sa komiks industry, halos lahat ng magagaling ay naglipatan na sa animation, mas convenient ang trabaho, mas malaki ang sweldo. Mahina ang singkuwenta mil noon bawat isang linggo sa isang animator.

Bigla ay nag-iba rin ang ihip ng hangin. Karamihan ng trabaho ngayon sa animation ay nasa India at China na. Kaya ang ginawa ng mga animators natin dito ay doon na rin nagtakbuhan.

Sa madramang takbo ng animation industry dito sa atin, sumulpot ang Animation Council of the Philippines (ACPI). Gusto nitong pag-isahin ang lahat ng mga animation studios dito para maging solido kung sakali mang may programa. Back-up din nito ang gobyerno. Kasabay nito, kumukuha rin ng trabaho ang ACPI sa ibang bansa para ipagawa sa mga local artists natin.

Ngunit maraming hindi sang-ayon sa ilang programa ng ACPI. Mayroon ding mga grupo na hindi pabor sa dito. Gaya halilmbawa na mas pinapaboran daw ng ACPI ang ‘outsourcing’ kesa I-develop ang local industry ng animation. Mas kinukumbinsi daw tayo na maging impleyado na lang kesa mag-produce ng sarili nating likha. Mas pinu-promote din daw ng ACPI ang mga mamahaling softwares tulad ng MAYA, 3DSMax at Photoshop at iniitsapuwera ang mga free softwares tulad ng GIMP at Blender.

Kamakailan ay nagkaroon ng programa ang ACPI, ang ANIMAHENASYON (animation festival), kung saan ipinakita dito ang gawa ng iba’t ibang animated works ng mga Pilipino.

Kasabay ng mga programang ito, nabuo na rin ang LIBINGAN ng Tuldok Animation na gawa rin ng mga Pilipino. Pinapatalastas na rin sa TV ang pelikulang URDUJA na ngayon ay nasa ilalim na ng GMA Films. Kasalukuyan na ring ginagawa ang DAYO galing sa Cutting Edge Productions kung saan ang ilan sa mga concept art at storyboards ay ako ang gumawa. Ang mga ito ay purong Pilipino, at tayo ang makikinabang.

Sa Cebu, itinayo ang Bigfoot Entertainment, ito ang pinakamalaking film production sa Asya na pag-aari ng foreigner. Nagdagsaan din dito ang mga artists pati na ang mga animators para sa isang malaking oportunidad. Kung magkakaroon ng maraming projects ang Bigfoot na sangkot ang animation, maraming nagsasabi na baka mag-migrate sa Cebu ang ilan nating animation workers.

Isang animation studio ang itinayo na nakabase sa Alabang area, hindi ko pa puwedeng sabihin kung ano ang pangalan ng studio nila. Ang kanilang project na ginagawa sa kasalukuyan, 3D animation na ipantatapat sa mga Pixar films, balak itong I-release sa international market sa mga susunod na taon. Kung magtatagumpay, ito ang kauna-unahang 3D animation na gawa sa Pilipinas na dadalhin sa Hollywood. Two years ago ay dito (sa Pilipinas) rin ginawa ang ‘Hoodwinked’ na all-Filipino ang gumawa pero foreigner ang may-ari).

Ang lahat ng ikinuwento ko sa inyo ay ilan lamang sa mga impormasyong nakuha ko sa animation industry. Malawak pa ito kung tutuusin, pero gusto ko lang iparating sa inyo na gaano man kadugo o kadrama ang pinagdadaanan ang isang industriya, isa lang ang hahangarin ng tao dito…may maibibigay ba itong trabaho?

Two years ago, ang stand ko sa blog na ito ay I-promote ang local komiks. Ipakilala sa marami ang makulay na mundo ng Filipino komiks. Hanggang ngayon ito ang prinsipyo ko. Kailangan natin ng isang cultural identity para kung haharap man tayo sa buong mundo, mayroon tayong pagkakakilanlan.

Sa kaso ng ‘art’, na isang subjective na bagay, ang cultural identity ay kusang lumalabas kahit pa mahaluan ka ng iba’t ibang impluwensya. Ito ay natural, kasama ito ng kaluluwa mo, dugo ito na dumadaloy sa ugat mo.

Kahit pa tumira ka ng ilang taon sa Amerika, kung dito ka ipinanganak sa Pilipinas at kinagisnan mo ang kultura dito, lalabas at lalabas ito kahit nakaikot ka na sa buong mundo.

Ang paggawa ng komiks ay hindi isang propaganda ng isang lahi na kailangan ay mala-Pilipino ang lahat sa isip sa salita at sa gawa, kusa itong lumabas dahil ikaw mismo ay Pilipino.

Walang masama kung binalak mong maglabas ng komiks na ang kini-cater mo lang ay ang mga Pilipino. Sarili mong desisyon iyan. At wala ring masama kung gumawa ka ng komiks na gawa ng mga Pilipino at gusto nilang bentahan ang MAS MARAMING tao sa ibang bansa. Business-wise, tatayo ako bilang isang kapitalista, iyan ay isang malaking bagay.

Nabasa ko ito sa isang comment sa blog ni KC Cordero:

‘sayang ang talents ng mga taga komiks. kahit na anong paraan na gawin kung wala na ang interes ng tao ay wala na rin magagawa .ang mga nagbabasa na lang talaga ay mga may passion sa komiks. masakit man sabihin pero talagang lipas na ang kainitan ng komiks at ang mga tao na rin ang humusga nito. nag iba na talaga ang libangan ng mga tao ngayon. di ba kayo nakakahalata?’

Masakit ito para sa ating gumagawa ng komiks. Pero totoo ito. Baka nga 1% na lang out of 100% na mga Pilipino ang talagang interesado pa sa komiks.

So, kung ganitong kagrabe ang problema natin sa ating ‘audience’, kailan darating ang hinihintay nating paglago at paglawak ulit ng komiks dito sa Pilipinas? Kung may apo na ang mga apo natin?

Kaya nga sabi ko, wala nang ibang panahon at wala nang ibang pagkakataon. Pakialaman na natin ang international market. At wala na rin naming pumipigil kung ang gusto ng iba ay manatili lang sa local market. Sarili nilang mga desisyon iyan.

Wala na tayong dapat pang hintayin. Marami nang nakikisimpatya sa atin pati gobyerno, tinatanggap na tayo ng akademya, inilalaban na tayo na maging lehitimong sining at literatura, marami nang nagbabalak na maglabas ng local publication, naglalabasan na ang mga mahuhusay at magagaling galing sa luma at bagong creators, nagsulputan na ang mga sugo at mga hari, ang mga greatest at mga most-loved. Wala nang makakaharang sa atin.

Isa na lang. Ang ating mga sarili.

INDIA

Ilang kaibigang animators ang nakakuwentuhan ko minsan tungkol sa mga karanasan nila sa India. Masarap daw ang feeling ng mga Pinoy animators doon dahil sa respetong ibinibigay sa kanila ng mga Indiano. Kasi nga naman, bago pa lang nagbu-boom ang animation industry sa India at karamihan sa mga nag-train sa ay puro Pilipino.

Kumbaga, pagdating daw sa talent ng pagdu-drawing ay walang sinabi ang mga Indiano sa atin.

Pero ito daw ang masakit na twist: Dahil humihina na rin ang animation industry dito sa Pilipinas, at karamihan ng mga studios ay nasa India na, tayo na ang pumupunta doon para magtrabaho. At iyong mga taong dating tinuturuan nila ay siya nang nag-uutos sa kanila ngayon.

Well, it only shows na mas na-handle nila ng maayos ang pagpapatakbo sa industriya nila kumpara dito sa atin.

Sa kaso rin ng komiks, unit-unti nang binubuksan ng India ang kanilang sarili sa buong mundo. Last year lang ay naglabasan ang mga titles galing sa Virgin Comics na puro Indiano ang may gawa. Ang quality, pantapat sa international comics ng US. Ang mga nasa likod nito ay sina Sharad Devarajan, Gotham Chopra, Deepak Chopra na author ng mga libro, at Sureh Seetharaman.

Visionaries ang grupong ito sa palagay ko. Nakikita nilang sa pagliit ng mundo ngayon dahil sa mga gadgets at devices, kailangan na rin nilang lawakan ang pagtingin sa industry.

Ayon nga sa kanilang vision:

"The Company believes that in the next decade, Asia will become one of the largest producers, as well as the largest consumers, of entertainment products. Virgin Comics intends to look to Asia, and India in particular, as both a growing market for consumers of entertainment products and also a source for unique, innovative content to be brought to the world in comics and licensing into movies, animation, toys, video games and consumer products...

This partnership brings Virgin, one of the world's leading youth lifestyle brands, into the areas of comics and animation for the first time. Virgin Founder, Sir Richard Branson commented on the new partnership by saying, "India is an incredibly vibrant market which Virgin already, through Virgin Atlantic, has the pleasure of working in. Virgin Comics embodies all that Virgin stands for - innovation and launching, developing and opening up markets, for the benefit of the consumer - both at home and abroad... I am delighted that Virgin Comics, will not only help to launch the Indian comic market and spin it into the west, but will develop new and exciting talent - giving a whole generation of young, creative thinkers a voice."

Dito sa Pilipinas, walang masama kung unahin muna natin ang ating mga kababayan sa pagbibigay sa kanila ng aliw. Kumbaga ay pakainin mo muna ang sarili mong mesa bago ka maghain sa iba.

Pero kung business na ang pinag-uusapan, at ang isyu dito ay nakaugat na sa ekonomiya, mas maganda siguro kung buksan na rin natin ang ating sarili sa buong mundo. Hindi sa sinasabi kong dapat ay puro English at international na ang gawin natin, kundi bakit hindi natin tingnan ang possibility na tingnan naman tayo ng buong mundo sa larangang ito. Magkakaroon pa ba naman sila ng duda kung kilala na sa comics world ang isang alex Nino, o kaya Nestor Redondo, o Whilce Portacio at Leinil Yu? Ang mga Pilipinong ito ay superstars sa international comics scene.

Siguro kung malawak pa rin ang readership ng komiks dito sa atin, at bawat bahay ay may tiyaga pang magbasa ng komiks, hindi natin kailangan ang ganitong posibilidad na buksan ang sarili natin sa buong mundo. Pero dahil malaki ang problema natin (hindi lang komiks kundi mga libro, pocketbooks, dyaryo ay apektado), mas maganda siguro kung magpalawak na tayo ng maaabot na readers.

Ganito rin ang ginagawa ng Japan comics industry. Gumagawa sila ng manga sa sarili nilang lengguwahe, at pinapa-translate nila sa English para maging available sa ibang lahi. O di ba nakadalawang ibon sila sa iisang putok?

Ang lahat ng ito ay isang posibilidad, siguro kung may malaki lang akong puhunan, pag-aaralan ko at gagastusan ang pagpapatakbong ito ng international komiks na gawa sa Pilipinas. Sabi nga ni Jessica Zafra: world domination!

CEBU-TACLOBAN adventure

Ilan pang footages ng naging byahe ko few weeks ago. Salamat kina Klitorika (Cebu), Bluepen (Tacloban) Fenna at Feds ng UP Vista Tacloban sa pagtanggap sa akin.

LORD, PATAWARIN MO PO AKO…DAHIL ALAM KO ANG GINAGAWA KO

Mahirap maging kolumnista sa dyaryo. At ngayon, nararamdaman ko na mahirap na rin pala na may blog ka tapos sasabihin mo kung ano ang gusto mong sabihin.

Sa ilang taon ko na ring pagba-blog, at sa dami na rin ng mga isyung pinagsasabi ko dito, naramdaman ko na madalas ay nami-misinterpret ako ng maraming tao. Gaya nga ng sabi ko dati, nanganganak lahat ng pinagsasabi mo dito. Bukas makalawa, magugulat ka na lang, higante na pala ang isyu na nang una mong bitiwan ay kasinglaki lang ng kulangot.

Well, kasalanan ko naman, di ba? Iba-iba ang tawag sa akin—Boy Abunda ng komiks, Lolit Solis ng komiks, advocate ng Phil. Komiks—ano ba? Sa’n ba galing itong mga tawag na ito? Nagugulat na lang ako, biglang lalabas sa mga articles na ganito ako, na ganyan ako. Pwede ba, nagsusulat lang ako dito sa blog dahil trip ko.

Siguro naging very vocal lang ako. Katwiran ko kasi, kung hindi ako ang magsasabi, e sino? Kung hindi ngayon, kailan?

Sa lahat ng comments na natanggap ko dito sa blog, dito ako nasaktan:

http://usapang-komiks.blogspot.com/2007/12/2007-ito-na-ang-simula.html

“saludo ako kay direk carlo j! ginawa niya ang lahat para maibalik ang industriya ng komiks. nakalulungkot nga lang na may mga taong nang hindi mapaboran ang pansarili nilang mga interes ay ginulo ang maayos na sanang pagbabalik ng isang kultura. bumubuo sila ng sariling mga puwersa, na ang pinag-ugatan ay ang pagsisikap at determinasyon ng isang carlo j. caparas para sa kapakinabangan ng nakararami. sa larangan ng pagsusulat, may nakatakdang panahon para sa isang manunulat para makilala, hindi ang sarili niya ang kikilala sa sarili niyang mga gawa kundi ang mga mambabasasang nakauunawa ng isang tunay at katangi-tanging kuwento., gayundin ang mga taong nakaaalam at hahagod sa kanilang mga puso sa iiwang marka nito sa kanilang mga kaisipan. para sa akin, wala pang napatunayan ang isang rv sa larangan ng pagsusulat pata palakihin niya ang kanyang pangalan sa sarili niyang paniniwala. but that's ok. kung inaakala niyang magaling siyang writer, fine. pero sana,ma-realize niyang siya ang may sariling interes at siya ang nanggagamit ng mga pagkakataon para isulong ang kanyang pangarap na pansarili.”

Kailanman ay hindi ako namersonal sa mga isinusulat ko. Bumabanat ako, pero pabiro. At hindi laging sa tao kundi sa ‘aksyon’ ng mga tao. Iyon ang natutunan ko, magsuri, magsuri, magsuri. Pag-aralan ang lipunan, paglingkuran ang sambayanan. Sa terminong pangkomiks, pag-aralan ang ‘career’ mo, at paglingkuran ito.

Noong magsimula akong gumamit ng internet, walang nakakakilala sa akin. Kahit ng mga ka-batch ko noon sa komiks. Isa lang akong simpleng contributor sa komiks. Pero dahil may mga isyu akong inilabas sa blog na ito na hindi pinag-uusapan noon sa publication, unti-unti ay nagkaroon ng nakikisimpatya sa akin. Doon ko nalaman, marami sa atin na sabik pala sa mga isyung ito dahil wala ngang naglalabas. Ginawa ko ito, almost three years ago pa, sige tingnan niyo dyan sa gilid ang ‘archives' ko noon pang 2005. Wala pang Sterling, wala pang Direk Caparas, wala pang naglalakas-loob na maglabas ng komiks noon na masa ulit ang target market. Kaya ang banat ko noon, kasi walang iba, kundi ang mga nagsarang publications at mga independent komiks creators na may sariling mundo.

Kaya paano niyo sasabihing kaya ako nandito ay dahil may sarili akong interes? Dahil noong wala na kayo ay nandito pa rin ako at naglalabas pa rin ako ng mga isyus sa komiks na hindi ko naman alam kung may makaka-relate pa sa akin NOON. Nanibago lang siguro kayo dahil tumanda na ako, at mas naging mature ang pagtingin ko sa industry natin. Hindi na ako ang dating uhuging bata na naghihintay ng release na script galing sa mga editors. Kung namatay ang komiks noon at nawalan na kayo ng pag-asa kaya nagsialisan na kayo, ako hindi. Naghanap ako ng komiks na gagawin sa internet. Hindi man gawa dito sa Pilipinas ang karamihan sa kanila, pero komiks pa rin.

Sinasabi ko ito lahat dahil kailanman ay hindi ko matatanggap ang comments na mababasa ninyo sa itaas. At kailanman ay hindi ako nagtayo ng puwersa o grupo o kung anumang kilusan o fraternity dito sa internet para tibagin kayo. Nagkataon lang na mas may freedom of expression dito at may mga taong may sarili rin namang pananaw na hindi rin pabor sa mga aksyon ninyo.

Gustong-gusto kong mag-contribute ng husto sa CJC-Sterling, gusto kong tumulong. Concern ako kaya nagbibigay ako ng puna, mas madalas pa nga challenge, sinusuri ko ang mga sitwasyon. Mula sa dami ng contributors, sa mga titles, sa singilan, sa content—kung wala kayong halaga sa akin, bakit ko pa kayo pupunahin? Dahil kahit wala kayo, pasensya na sa demonyong kayabangan ko, mag-I-exist pa rin ako at komiks pa rin ang isasabuhay ko.

Alam ko maraming nagtaas ng kilay sa akin, mula noong magsalita ako sa Komiks Congress, hanggang sa paglalabas ng libro tungkol sa komiks, pero isa lang ang tumanim sa isip ko, ‘gusto kong isipin ang hindi nila inisip, at gusto kong gawin ang hindi nila ginawa.’ Masisisi niyo ba ako kung hindi na ako hawak ng monopolyong industriya at monopolyong pag-iisip?

Comics/Komiks Development and Design Workshop

Starting from the basics and working up to intermediate level this training program will teach participants how to create and illustrate characters from ordinary folks to superheroes and villains; backgrounds and setting to convey a story. It will also encourage participants to develop their own style by didacting popular comic books and illustration styles from around the world.

March 29, 2008
9:00 am-12:00 nn
Maximum of 15 students per class.

COMICS:ILLUSTRATION & DESIGN
Total No. of Hours: 25 hours
No. of Meetings: 8 Saturdays
Workshop Fee; P 6,000.00

For inquiries and reservations:

Call us: (02) 729-5951

E-mail us: admin@mindtap-ph.com

http://www.mindtap-ph.com

N LUV K B...?

Kasi February na.

MULA NOON HANGGANG NGAYON

Kanina, pinagmamasdan ko ang cabinet na may lamang mga komiks. Iginala ko ang tingin ko sa mga titles na nakahilera. 20 years ago, nang seryosohin kong mag-appreciate ng 'komiks art', marami na akong napagdaanang iba't iba uri ng illustrations. Ilan sa kanila ay natipuhan ko, ilan ay hindi, at ilan din ang naging bahagi na ng aking buhay ng pagiging artist sa komiks.

Habang tinitingnan ko ang ilan sa kanila, naisip ko na ang layo na pala ng 'art appreciation' ko. Mula sa pinaka-konserbatibong estilo hanggang sa pinaka-radikal. Mula sa pinakamalinis hanggang sa pinakamadumi.

Ang mga susunod na larawan ay ilan sa mga artists na naging bahagi ng pagkagusto ko sa 'komiks art'. Maaring ang ilan sa inyo ay kapareho ko rin ng pinagdaanan, o ang ilan naman ay malayung-malayo sa mga nagustuhan ko. Ngunit isa lang ang ibig sabihin nito, sa buhay na ito, may mga bagay tayong pinagmumulan, pinalalago natin ito, pinalalawak, itinatanim, ikinakalat, at ibinabahagi sa iba.

Ang ebolusyon ay natural na bahagi ng buhay sa ayaw man natin at sa gusto. Ang ebolusyon ay ikaw noong maliit ka pa, ikaw ngayong malaki ka na, at ikaw pa rin kapag matanda ka na.

Isang aral ang nakuha ko habang pinagmamasdan ko ang mga koleksyon kong komiks mula noon hanggang ngayon, ang layo na ng narating ng medium na ito--sa usapin man ng visual arts o literature.

At dahil dito, tayong mga gumagawa ng komiks, kailangan na rin nating tumanaw sa malayo--metaporikal man o literal.